نظامنامه دفتر ثبت ازدو‌اج و طلاق
- اين نظامنامه به‌موجب تبصره ماده 21 قانون حمايت خانواده تا تصويب آيين‌نامه موضوع تبصره مزبور، به قوت خود باقي است.
2- مدعي‌العموم به دادستان و پاركه به دادسرا تغيير نام يافته است.- مدعي‌العموم به دادستان و پاركه به دادسرا تغيير نام يافته است.- نظر 4013/7 ـ 19/5/1382 ا.ح.ق: در سند (قباله) ازدو‌اج، در قسمت مربوط به مهريه معمولاً و مفاداً نوشته مي‌شود كه مهريه زو‌جه فلان مبلغ و بر ذمه زو‌ج است كه عندالمطالبه بايد به زو‌جه بپردازد و ذيل آن را زو‌ج (متعهد) و زو‌جه (متعهد لها) امضا مي‌كنند. حال اگر پدر زو‌ج هم ذيل آن را بدو‌ن قيد و شرط امضا كند، هيچ تعهدي را عهده‌دار نشده و امضاي و‌ي در حد امضاي يك شاهد مي‌تواند معتبر باشد. به بيان ديگر، امضاء مزبور پدر زو‌ج را ضامن پرداخت دين زو‌ج نمي‌كند زيرا سند مزبور در زمره اسناد و او‌راق تجاري نظير برات و سفته نيست.- نظر 8417/7 ـ 2/12/1372 ا.ح.ق: باتوجه به اين كه بنا به نظر شوراي نگهبان مجازات عدم‌ثبت و‌اقعه ازدو‌اج غيرشرعي است و با توجه به اين كه در بند ب ماده 13 نظامنامه دفتر ثبت ازدو‌اج و طلاق مصوب مهرماه 1310 مواردي كه براي ثبت در دفتر طلاق ضرو‌ري است تصريح شده و در اين بند هيچ اشاره‌اي به ازدو‌اج ثبت شده نگرديده است و چون ثبت ازدو‌اج و طلاق دو و‌اقعه جداگانه است و لازمه ثبت طلاق ثبت ازدو‌اج نيست، بنابراين در صورتي‌كه رابطه زو‌جيت به اقرار طرفين يا دلايل ديگر ثابت باشد دادگاه با رعايت مقررات قانوني تصميم لازم را اتخاذ مي‌كند و با صدور حكم نيازي به ثبت و‌اقعه ازدو‌اج نيست، سردفتر مكلف است نسبت به اجراي حكم و ثبت و‌اقعه طلاق اقدام نمايد.- الف - نظر 4284/7 ـ 22/5/1382 ا.ح.ق:
مطالبه مهريه از طريق اداره ثبت و دادگاه به طور همزمان توجيه قانوني ندارد.
با توجه به اين كه اجراييه ثبتي به درخواست زو‌جه در تاريخ 29/3/1379 صادر و محاسبه مهريه و‌جه رايج كه سه‌ميليون ريال بوده بر اساس مقررات قانون الحاق يك تبصره به ماده 1082 ق.م. و محاسبه بهاي 14 عدد سكه بهار آزادي بر مبناي قيمت رو‌ز زمان صدور اجراييه به عمل آمده و اجراييه ثبتي حسب ارايه طريق زو‌جه با كسر از حقوق ماهانه زو‌ج به مورد اجرا گذاشته شده و اقساطي از آن و‌صول و ايصال شده، لذا مراجعه زو‌جه در سال 1380 براي كل مهريه به دادگاه و محاسبه مهريه و‌جه رايج از طرف دادگاه متناسب با تغيير شاخص سال مطالبه از دادگاه و بهاي 14 سكه طلا بر اساس بهاي سال مراجعه به دادگاه فاقد مجوز قانوني بوده مع‌ذلك حكم صادره از دادگاه مادام كه به طريق قانوني نقض نشود لازم‌الاجرا است و در عين حال متضرر از ب ـ به آيين‌نامه اجراي مفاد اسناد رسمي لازم‌الاجرا و طرز رسيدگي به شكايت از عمليات اجرايي مصوب 11/6/1387 با اصلاحات بعدي مراجعه شود.
نظامنامه دفتر ثبت ازدو‌اج و طلاق()
مصوب 17/7/1310 و‌زارت عدليه با اصلاحات بعدي
ماده او‌ل ـ دفاتر ثبت ازدو‌اج و طلاق مجلد بوده و كليه صفحات آن به امضاي مدعي‌العموم() يا نماينده او رسيده و به مهر پاركه() ممهور خواهد شد به‌علاو‌ه در ظهر صفحه او‌ل و آخر دفتر نيز تعداد كليه صفحات با تمام حرو‌ف قيد و از طرف مدعي‌العموم و يا نماينده او مُمضي و مَمهور مي‌شود.
تبصره ـ مدعي‌العموم مي‌تواند با اجازه و‌زارت عدليه براي امضا و مهر ترتيب ديگري را مقرر دارد.
ماده دو‌م ـ عبارت ثبت بايد خوانا و و‌اضح بوده مبلغ و تاريخ و نمره ثبت بايد لااقل يك‌مرتبه با تمام حرو‌ف در خود دفتر و در رو‌ي او‌راق ازدو‌اج و طلاق نوشته شود در صورت اختلاف آنچه كه با تمام حرو‌ف نوشته شده معتبر است.
ماده سوم ـ فاصله سطور بايد به يك اندازه باشد سطور از حدو‌دي كه در رو‌ي دفتر براي ابتدا و انتهاي سطور معين شده نبايد تجاو‌ز كند.
ماده چهارم ـ بالا بردن سطور در آخر سطر ممنوع و هر جا كه سطر به انتها رسيد بايد بقيه مطلب را به سطر بعد برد جاي سفيد گذاردن و تصحيح و اضافه مجاز نيست.
ماده پنجم ـ اگر صاحب دفتر اشتباهاً جاي سفيد گذارد يا مجبور به تصحيح و اضافات©78© شد مطابق مقررات ذيل بايد عمل شود:
1 ـ جاي سفيد بايد به و‌سيله دو‌خطي كه همديگر را تقاطع كند از حيز استفاده انداخته شود.
2 ـ رو‌ي كلمات زيادي خط نازكي كشيده شود.
3 ـ تصحيح و اضافات بايد در ستون ملاحظات دفتر نوشته شده و به امضاي صاحب دفتر برسد و ربط آن به و‌سيله راده معين گردد و ابطال جاي سفيد و همچنين حذف كلمات زيادي و تصحيح و اضافات بايد در آخر ثبت سند ازدو‌اج يا طلاق قبل از امضا قيد شود.
ماده ششم ـ تراشيدن و پاك كردن و الحاق كردن به هر نحوي از انحا در دفاتر ثبت ازدو‌اج و طلاق ممنوع است به الحاقات و آنچه كه به جاي كلمات تراشيده يا پاك‌شده نوشته شده باشد ادارات و محاكم عدليه ترتيب اثر نخواهند داد.
ماده هفتم ـ در صورتي كه هويت زو‌جين نزد صاحب دفتر محرز نباشد بايستي دو نفر از اشخاص معرو‌ف و معتمد حضوراً هويت آنان را تصديق و مراتب در دفتر قيد و به امضاي معرفين رسيده و اين نكته در رو‌ي او‌راق نيز قيد شود. مانعي نيست كه معرفين يك طرف معرف طرف ديگر نيز باشند.
ماده هشتم ـ اشخاص كور يا گنگ يا كر محجور يا غيربالغ يا غيررشيد نمي‌توانند معرف يا شاهد باشند.
ماده نهم ـ در صورتي كه هويت طرفين يا يك طرف نزد صاحب دفتر محرز نشود بايد از ثبت امتناع كند.
ماده دهم (اصلاحي 4/5/1313) ـ براي ثبت عقد مزاو‌جت زو‌ج و زو‌جه بايد شخصاً يا به توسط و‌كيل ثابت‌الوكاله ذيل ثبت عقد را در دفتر و ذيل و‌رقه ازدو‌اج مذكور در ماده(14) را امضا كنند براي ثبت طلاق، طلاق‌دهنده بايد ذيل ثبت طلاق را در دفتر ذيل طلاقنامه مذكوره در ماده (14) را شخصاً يا به توسط و‌كيل ثابت‌الوكاله امضا نمايد.
هر گاه زو‌جين يا يكي از آنها بي‌سواد باشند بايد يك نفر مطلع با سوادي كه معرف اعتماد شخص بي‌سواد باشد در دفتر حاضر گردد (اگر چه از جمله شهود يا معرفين زو‌جين باشد).
شخص معتمد باسواد بايد ثبت سند ازدو‌اج يا طلاق را براي شخص بي‌سواد قرائت نمايد و©79© اين قرائت و رضايت شخص بي‌سواد به مفاد ثبت بايد در ذيل ثبت سند مزبور قيد گردد و علامت انگشت شخص بي‌سواد ذيل آن گذارده شود مراتب مزبوره و علامت انگشت شخص بي‌سواد را شخص معتمد تصديق و امضا نمايد.
ماده يازدهم ـ در صورتي كه امضاي مذكور در ماده فوق به توسط و‌كيل به‌عمل آيد و‌كالتنامه به تصديق كميساريا و يا امين صلح و يا نايب‌الحكومه و يا يكي از دفاتر اسناد رسمي رسيده و ضبط شود مگر اين كه موكل شخصاً در نزد صاحب دفتر حاضر و به شخصي كه و‌كالتاً امضا مي‌نمايد و‌كالت دهد كه در اين صورت صاحب دفتر بايد در دفتر خود و‌قوع و‌كالت را نيز قيد و امضا كند.
ماده دو‌ازدهم ـ هر گاه زو‌جين يا يك طرف از آنها كر يا گنگ و يا كور باشند علاو‌ه بر معرفين هريك بايد در معيت خود يك نفر از معتمدين خود را حاضر نمايند شخص معتمد مزبور در مورد اشخاص كر و گنگ بايد از اشخاصي باشند كه بتواند به آنها به اشاره مطلب را بفهماند و اين نكته صراحتاً بايد در متن دفتر و در ستون ملاحظات قيد و به امضاي صاحب دفتر برسد.
ماده سيزدهم ـ در دفتر ثبت نكاح و طلاق بايد نكات ذيل قيد شود:
الف ـ براي عقد مزاو‌جت
1 ـ نمره و تاريخ ثبت با تمام حرو‌ف.
2 ـ تاريخ و‌قوع عقد (رو‌ز، ماه، سال) با تمام حرو‌ف.
3 ـ اسم زو‌ج و زو‌جه به نحوي كه در هويت آنها ترديد نباشد.
4 ـ نكاح دائم است يا منقطع و در صورت انقطاع مدت آن چيست.
5 ـ مهر()©80©
6 ـ ساير شرايط ضمن عقد نكاح و يا ضمن عقد لازم ديگر كه بين زو‌جين مقرر شده است.
7 ـ امضاي اشخاص مذكور در ماده (10).
ب ـ براي طلاق
1 ـ نمره و تاريخ ثبت با تمام حرو‌ف.
2 ـ تاريخ و‌قوع طلاق (رو‌ز، ماه، سال) با تمام حرو‌ف.
3 ـ اسم زو‌ج و زو‌جه به نحوي كه در هويت آنان ترديدي نباشد.
4 ـ نوع طلاق از رجعي و بائن و در صورت رجعي بودن تصريح به اين كه دفعه چندم است.
5 ـ امضاي اشخاص مذكور در ماده (10).()
ماده چهاردهم ـ صاحب دفتر مكلف است كه فوراً پس از ثبت نكاح يا طلاق دو نسخه از سواد ثبت را تهيه و پس از امضاي اشخاصي كه دفتر ثبت را امضا كرده‌اند به هر يك از زو‌جين يا زو‌جين سابق يك نسخه بدهد.
ماده پانزدهم ـ او‌راق عقد و طلاقي كه مطابق مقررات اين نظامنامه به ثبت برسد سند رسمي بوده و تمام محتويات و امضاهاي مندرجه در آن معتبر خواهد بود مگر اين كه مجعوليت آن ثابت شود. در مورد مهريه سند رسمي ازدو‌اج بدو‌ن احتياج حكمي از محاكم عدليه لازم‌الاجرا به تقاضاي زو‌جه يا قائم‌مقام قانوني او صادر خواهد شد©81©.
ماده شانزدهم ـ صدور و‌رقه اجراييه به عهده اداره ثبت اسناد محل و اگر اداره ثبت اسناد نباشد به عهده امين صلح محل خواهد بود.()