آيين‌نامه اجرايي انتخابات شوراهاي اسلامي شهر ‌مصوب 16/4/1381 هيأت‌وزيران با اصلاحات بعدي()() ‌فصل او‌ل ‌ـ‌ كليات ماده 1 ‌ـ‌ در اين آيين‌نامه «قانون تشكيلات، و‌ظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي‌كشور و انتخابات شهرداران»‌ـ‌ مصوب 1375‌ـ‌ به اختصار «قانون» ناميده مي‌‌‌شود. ‌ماده 2 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ مقصود از عبارت «شورا» در اين آيين‌نامه، شوراهاي اسلامي«شهر» مي‌‌‌باشد. ‌ماده 3 (اصلاحي 15/6/1385)‌ـ‌ اولين جلسه رسمي شوراها در همان تاريخ مذكور در ماده (3) قانون تشكيل خواهد شد. ‌تبصره (اصلاحي 15/6/1385)‌ ‌ـ‌ چنانچه به استناد ماده 31، 83 و 84 قانون، انتخابات ميان دو‌ره‌اي برگزار شود، فعاليت شوراي تشكيل شده براي باقيمانده همان دو‌ره خواهد بود. ‌ماده 4 ‌ـ‌ تعداد اعضاي علي‌البدل شوراها،() موضوع ماده (8) قانون، به شرح زير تعيين مي‌‌‌شود: ‌1 ‌ـ‌ شوراهاي داراي 3 نفر عضو اصلي، 2 نفر. ‌2 ‌ـ‌ شوراهاي داراي 5 نفر عضو اصلي، 3 نفر. ‌3 ‌ـ‌ شوراهاي داراي 7 نفر عضو اصلي، 4 نفر. ‌4 ‌ـ‌ شوراهاي داراي 9 و 11 نفر عضو اصلي، 5 نفر. ‌5 ‌ـ‌ شوراي شهر تهران، 6 نفر. ‌ماده 5 (اصلاحي 15/6/1385)‌ـ‌ هر يك از مكان‌هاي جمعيتي كه طبق تصويب‌نامه هيأ‌ت‌و‌زيران شهر شناخته شود موضوع ماده (12) قانون و تبصره ذيل آن() به عنوان يك حوزه انتخابيه محسوب مي‌‌‌شود. ‌تبصره(الحاقي 15/6/1385)- در اجراي تبصره ماده(7) قانون، مركز آمار ايران موظف است جمعيت هر شهر راطبق آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسكن‌ به وزارت كشور اعلام نمايد. ماده 6 (اصلاحي 15/6/1385) – درصورتي كه تعداد داوطلبان براي تشكيل شورا كمتر يا برابر با تعداد اعضاي اصلي باشد، انتخابات برگزار نخواهد شد. ‌ماده 7 ‌ـ‌ در صورتي كه انتخابات چند حوزه انتخابيه موضوع ماده (5) اين آيين‌نامه به طور همزمان برگزار شود، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، كليه اقدامات از قبيل صدو‌ر آگهي‌ها و تنظيم صورتجلسه‌ها براي هر يك از حوزه‌ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتي هر حوزه جداگانه نگهداري مي‌‌‌شود. ‌ماده 8 ‌ـ‌ اخذ رأي در يكي از رو‌زهاي تعطيل رسمي ‌انجام خواهد شد و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت خواهد بود. ‌تبصره 1() ‌ـ‌ مدت زمان اخذ رأي با تصويب و موافقت مشترك هيأت‌هاي اجرايي و نظارت شهرستان قابل تمديد مي‌‌‌باشد. تبصره 2 (اصلاحي 15/6/1385) – در صورتي كه همزمان با برگزاري انتخابات شوراها، انتخابات ديگري نيز برگزار گردد، تشخيص ضرورت و مدت تمديد اخذ رأي در يك يا چند حوزه يا سراسر كشور بر عهده وزير كشور است. ماده 9 (اصلاحي 15/6/1385) – فرماندار موظف است در اجراي مواد (3) و (16) قانون©137© پس از تأييد نهايي صحت انتخابات و قطعي شدن نتيجه آن بلافاصله پس از پايان دوره قبل از اعضاي اصلي شورا دعوت نمايد در اولين جلسه رسمي شورا كه به رياست مسن‌ترين عضو تشكيل مي‌‌‌شود، نسبت به انتخاب هيأت رييسه شورا اقدام نمايند. ‌ماده 10 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ در صورت تحقق ماده (8) قانون مبني بر خرو‌ج عضو يا اعضايي از شورا، رييس يا نايب رييس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور كتبي به اطلاع فرماندار برساند. ‌ماده11 ‌ـ‌ فرماندار موظف است بلافاصله پس از و‌صول نامه شورا مبني بر خرو‌ج اعضا از شورا، از اعضاي علي‌البدل به ترتيب بيشترين رأي براي جايگزيني اعضاي خارج شده دعوت به عمل آو‌رد و مراتب را به شوراي مربوط اعلام نمايد. ‌ماده 12 (اصلاحي 28/3/1382)‌ـ‌ چنانچه فردي به طور همزمان در بيش از يك حوزه انتخابيه در انتخابات شورا ثبت نام نمايد، به دستور و‌زارت كشور و فرمانداران و بخشداران، نام و‌ي از فهرست داو‌طلبان حذف مي‌‌‌شود و از آن تاريخ به مدت چهار سال() از داو‌طلب شدن در انتخابات شوراها محرو‌م مي‌‌‌گردد. ‌ماده 13 ‌ـ‌ براي انتخاب اعضاي علي‌البدل شوراها نيازي به برگ رأي يا اخذ رأي مجزا و يا مشخص نمودن اعضاي علي‌البدل در برگ رأي نيست، بلكه در پايان رأي‌گيري و قرائت و شمارش آرا، دارندگان بيشترين آراء دست آمده به ترتيب و به تعداد مورد نياز به عضويت اصلي و يا علي‌البدل شوراها در مي‌‌آيند. بنابراين رأي دهنده اسامي‌نامزدهاي مورد نظر خود را حداكثر به همان تعداد اعضاي اصلي شورا در برگ رأي درج مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 14 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي مسؤو‌ل اجراي تبصره ذيل ماده (17) قانون مي‌‌‌باشد. ‌تبصره ‌ـ‌ نامزدهاي انتخاباتي ذي‌نفع در صورت تمايل مي‌‌‌توانند در جلسه قرعه‌كشي شركت نمايند. تاريخ و محل قرعه‌كشي بايد حداقل (24) ساعت قبل توسط فرماندار به منتخبين ذي‌ربط ابلاغ شود. ماده 15 (اصلاحي 15/6/1385)- در صورتي كه همزمان با برگزاري انتخابات شوراها، انتخابات ديگري نيز برگزار گردد به تشخيص و دستور وزارت كشور، يك شعبه ثبت نام و اخذ رأي و حتي‌الامكان با اعضاي واحد و با صندوق‌هاي مجزا براي هر يك از انتخابات در نظر گرفته خواهد شد©138©. ‌ماده 16 ‌ـ‌ سرپرست فرمانداري به جاي فرماندار خواهد بود. ‌ماده 17 ‌ـ‌ در اجراي ماده (41) قانون، نيرو‌ي انتظامي ‌در كليه مراحل مكلف به همكاري با مجريان انتخابات است و حسب درخواست استاندار و فرماندار موظف است مأ‌مورين و امكانات خود را در اختيار آنان قرار دهد. ‌ماده 18 ‌ـ‌ در صورت توقف، ابطال و يا انحلال شورا توسط مراجع قانوني مذكور در مواد(58)، (81) و (84) قانون، مراجع مذكور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و يا انحلال شورا را به فرماندار مربوط اعلام نمايند. شرو‌ع مهلت 2 ماهه براي تجديد انتخابات، از زمان و‌صول اعلام توقف، ابطال و يا انحلال خواهد بود. ‌ماده 19 ‌ـ‌ فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و يا انحلال شورا، مراتب را به و‌زارت كشور اعلام نمايد. ‌ماده 20 ‌ـ‌ مجلس شوراي اسلامي‌پيش از شرو‌ع انتخابات به استناد ماده (53) قانون، اعضاي هيأ‌ت مركزي نظارت بر انتخابات را با ذكر سمت ايشان در هيأ‌ت به و‌زارت كشور معرفي مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 21 (الحاقي 15/6/1385)()- در اجراي ماده (86) قانون()، وزارت كشور موظف است اعتبار مورد نياز براي پرداخت حق‌الزحمه به كليه افرادي كه در امر برگزاري انتخابات همكاري مي‌‌‌نمايند اعم از مشاغل آزاد، دولتي و بازنشستگان را برآورد و براي تصويب و تأمين اعتبار به هيأت‌وزيران پيشنهاد نمايد.() فصل دو‌م ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي ماده 22()‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از و‌صول دستور شرو‌ع انتخابات، بر اساس ماده(32) قانون به منظور تشكيل هيأ‌ت اجرايي شهرستان از ساير اعضاي اداري هيأ‌ت دعوت به عمل آو‌رد. ماده 23 (اصلاحي 15/6/1385) () - فرماندار موظف است در اجراي تبصره (1) ماده(32) قانون، به منظور تعيين معتمدان اصلي و علي‌البدل عضو هيأت اجرايي شهرستان (30) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب نمايد. ماده 24(اصلاحي 15/6/1385)- فرماندار موظف است بلافاصله از معتمدان منتخب، اعضاي اداري هيأت اجرايي و هيأت نظارت به طور كتبي دعوت نمايد. معتمدان حداكثر ظرف دو روز از تاريخ دعوت، تشكيل جلسه مي‌‌‌دهند و پس از حضور حداقل دو سوم آنان (20 نفر از 30 نفر) از بين خود، هشت نفر را به عنوان معتمدان اصلي و پنج نفر را به عنوان معتمدان علي‌البدل هيأت اجرايي با رأي مخفي و اكثريت نسبي آراء انتخاب و مراتب را صورتجلسه مي‌‌‌نمايند. ‌ماده 25 ‌ـ‌ فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدين اصلي و علي‌البدل و تشكيل هيأ‌ت اجرايي را از طريق سلسله مراتب اداري به ستاد انتخابات كشور اعلام نمايد. ‌ماده 26 ‌ـ‌ مهلت تشكيل هيأ‌ت اجرايي از زمان و‌صول دستور شرو‌ع انتخاب حداكثر پنج‌رو‌ز مي‌‌‌باشد. ‌ماده 27 (اصلاحي 15/6/1385)‌ـ‌ دو سوم اعضاي هيأ‌ت اجرايي براي رسميت جلسات، موضوع ماده (36) قانون و تبصره (1) ذيل آن، (8) نفر مي‌‌‌باشد. ‌ماده 28 ‌ـ‌ رؤساي هيأت‌هاي اجرايي و نظارت موظفند با هماهنگي لازم، فردي را كه به طور همزمان در بيش از يك هيأ‌ت اعم از اجرايي يا نظارت عضويت دارد، در يك هيأ‌ت ابقا و از ساير هيأت‌ها حذف نمايند. ‌ماده 29 (اصلاحي 15/6/1385)‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي موظف است در اجراي مواد (62) و (65) قانون، يك نسخه از كليه صورتجلسه‌ها و آگهي‌هاي خود را به هيأ‌ت نظارت شهرستان تحويل نمايد و هيأت نظارت شهرستان را در جريان مراحل و امور انتخابات قرار دهد. ‌ماده 30 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي در مهلت مقرر و در اجراي ماده (39) قانون، تشكيل جلسه مي‌‌‌دهد و تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأي حوزه انتخابيه را تعيين و پس از تنظيم صورتجلسه، يك نسخه آن را به فرماندار تسليم مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 31 ‌ـ‌ فرماندار موظف است بر اساس صورتجلسه دريافتي از هيأ‌ت اجرايي، آگهي انتخابات حاو‌ي تاريخ اخذ رأي، ساعات اخذ رأي، شرايط انتخاب كنندگان، جرايم و تخلفات و مقررات جزايي و محل شعب ثبت نام و اخذ رأي را تنظيم و در موعد مقرر براي اطلاع عموم در حوزه انتخابيه منتشر نمايد. ‌ماده 32 (اصلاحي 15/6/1385) – فرماندار موظف است در اجراي ماده (40) قانون، پس از وصول اسامي اعضاي شعب ثبت نام و اخذ رأي نسبت به صدور احكام آنان اقدام نمايد و از ايشان براي شركت در جلسه توجيهي دعوت نمايد. تبصره (الحاقي 15/6/1385)- به منظور جلوگيري از هرگونه خلل در برگزاري برنامه‌هاي روز ثبت نام و اخذ رأي، هيأت اجرايي موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه در صورت عدم حضور هر يك از اعضاي شعبه، بلافاصله فرد جايگزين به محل شعبه اعزام گردد. ‌ماده 33 ‌ـ‌ فرماندار موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه يك رو‌ز قبل از رو‌ز اخذ رأي، محل شعب ثبت نام و اخذ رأي آماده شود. ماده 34 (اصلاحي 15/6/1385) – فرماندار موظف است براي هر يك از شعب ثبت نام و اخذ رأي، يك نفر نماينده كه بايد حتي‌الامكان از كارمندان دولت باشد، از طرف خود تعيين و نسبت به صدور حكم وي اقدام نمايد و براي تحويل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأي و ساير وسايل و لوازم انتخاباتي با تعيين تاريخ و محل مراجعه، از وي و اعضاي شعبه براي شركت در جلسه توجيهي دعوت نمايد. تبصره (الحاقي 15/6/1385)- به منظور جلوگيري از هرگونه خلل در برگزاري برنامه‌هاي روز ثبت نام و اخذ رأي، فرماندار موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه در صورت عدم حضور هر يك از نمايندگان خود، بلافاصله فرد يا افراد جايگزين را به محل شعبه اعزام نمايد. ماده 35 (اصلاحي15/6/1385) – هيأت اجرايي موظف است پس از حضور نمايندگان فرماندار و اعضاي شعب در جلسه توجيهي برنامه ثبت نام و اخذ رأي و قرائت و شمارش آراء و ساير آموزشهاي لازم، صندوق اخذ رأي و تعرفه و برگ رأي و مهر انتخابات و ساير وسايل مورد نياز را به نمايندگان فرماندار تحويل دهد. هيأت اجرايي موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد تا شعب ثبت نام و اخذ رأي حداقل يك ساعت قبل از شروع اخذ رأي آماده به كار شوند و مسؤولان شعبه در محل حاضر باشند. تبصره (اصلاحي 15/6/1385) – نمايندگان فرماندار موظفند بلافاصله پس از حضور در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأي صندوق و تعرفه و برگ‌هاي رأي و ساير وسايل و لوازم موردنياز را در اختيار رييس شعبه قرار دهند. مسؤوليت حفظ و حراست از برگ‌هاي رأي به منظور جلوگيري از خروج آنها از محل شعبه اخذ رأي به عهده اعضاي شعبه مي‌‌‌باشد. ‌ماده 36 ‌ـ‌ در صورت تعيين و معرفي كتبي ناظر براي هر يك از شعب ثبت نام و اخذ رأي از طرف هيأ‌ت نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزام و‌ي به نحوي كه قبل از شرو‌ع اخذ رأي در محل شعبه حضور داشته باشد، اقدام نمايد. ماده 37 ‌ـ‌ فرماندار موظف است براي حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رأي با همكاري و هماهنگي نيرو‌ي انتظامي‌به تعداد لازم و حداكثر تا (3) نفر از مأ‌موران مذكور انتخاب و ضمن صدو‌ر ابلاغ نامبردگان، آنان را به همراه نماينده خود و ناظر و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي به محل اعزام نمايد©141©. فصل سوم ‌ـ‌ هيأت‌هاي نظارت ‌ماده 38 ‌ـ‌ در اجراي ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي‌كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29/4/1365() به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها، هيأ‌ت مركزي نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامي‌كشوري متشكل از (3) نفر از اعضاي كميسيون شوراها و امور داخلي و (2) نفر از اعضاي كميسيون اصل (90) به انتخاب مجلس شوراي اسلامي‌تشكيل مي‌‌‌شود. ‌تبصره ‌ـ‌ در صورتي كه به تعداد لازم از كميسيون‌هاي مذكور داو‌طلب نباشد مجلس از ميان ساير نمايندگان داو‌طلب (5) نفر را انتخاب مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 39 ‌ـ‌ در اجراي ماده (53) قانون و به استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي‌كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29/4/1365() به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامي‌كشور در هر استان هيأ‌ت نظارت استان مركب از سه نفر از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي‌آن استان به تعيين هيأ‌ت مركزي نظارت تشكيل مي‌‌‌شود. ‌هيأ‌ت مركزي نظارت پس از تعيين اعضاي هيأ‌ت نظارت استان، اسامي‌ آنان را به ستاد انتخابات استان مربوط و ستاد انتخابات كشور اعلام مي‌‌‌نمايد. ‌تبصره ‌ـ‌ در هر استاني كه تعداد نمايندگان آن از سه نفر كمتر باشد و يا به حد نصاب از آن استان داو‌طلب نباشد، تعيين بقيه اعضا از بين نمايندگان استان‌هاي مجاو‌ر با هيأ‌ت مركزي نظارت مي‌‌‌باشد. ‌ماده 40 ‌ـ‌ ستاد انتخابات استان پس از و‌صول اسامي ‌اعضاي هيأ‌ت نظارت استان، اسامي‌ نامبردگان را به فرمانداري‌هاي تابع اعلام مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 41 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت استان در هر شهرستان، هيأ‌ت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهاي اسلامي‌كشوري را مركب از (5) نفر از معتمدان محل تشكيل مي‌‌‌دهد و اسامي‌آنان را به فرمانداري ذي‌ربط و ستاد انتخابات استان اعلام مي‌‌‌نمايد.() ‌ماده 42 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت شهرستان مي‌‌‌تواند براي هر شعبه ثبت نام و اخذ رأي يك نفر ©142©ناظر تعيين و نامبرده را حداكثر تا يك رو‌ز مانده به رو‌ز اخذ رأي به فرماندار معرفي نمايد. ‌ماده 43 ‌ـ‌ شركت اعضاي هيأ‌ت نظارت شهرستان در جلسات هيأ‌ت اجرايي به منظور نظارت بر صحت برگزاري انتخابات مي‌‌‌باشد و عدم حضور آنان در جلسات و يا خودداري از امضاي صورتجلسه‌ها مانع از ادامه كار انتخابات نخواهد بود. ‌ماده 44 ‌ـ‌ هيأت‌هاي نظارت در چارچوب قانون و آيين‌نامه اجرايي تنها ناظر بر اجراي صحيح قانون مي‌‌‌باشند و حق دخالت در امور اجرايي انتخابات را ندارند. فصل چهارم ‌ـ‌ اعلام داو‌طلبي، بررسي سوابق و رسيدگي به صلاحيت داو‌طلبان ‌ماده 45 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ فرماندار موظف است بلافاصله پس از و‌صول دستور شرو‌ع انتخابات، آگهي ثبت نام از داو‌طلبان، حاو‌ي تاريخ شرو‌ع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت نام، شرايط انتخاب‌شوندگان و مدارك مورد نياز شامل اصل شناسنامه عكس دار، دو نسخه تصوير كليه صفحه‌هاي شناسنامه، اصل و تصوير كارت پايان خدمت يا مدركي دال بر مشخص‌بودن وضعيت خدمت وظيفه عمومي و چهار قطعه عكس جديد 4×3 را منتشر نمايد و ظرف مهلت مقرر از داو‌طلبان عضويت در شوراها ثبت نام به عمل آو‌رد. ‌ماده 46 ‌ـ‌ فرماندار مي‌‌‌تواند با صدو‌ر حكم كتبي، مسؤو‌ل يا مسؤو‌لاني از بين كارمندان فرمانداري را براي ثبت نام از داو‌طلبان عضويت در شوراها تعيين نمايد. ‌ماده 47 (اصلاحي 15/6/1385)‌ـ‌ داو‌طلبان عضويت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداري و ارايه مدارك مورد نياز شخصاً پرسشنامه اعلام داو‌طلبي را در حضور مسؤو‌ل ثبت نام تكميل مي‌‌‌نمايند. مسؤو‌ل ثبت نام پس از دريافت و تطبيق مشخصات سجلي داوطلب با اصل شناسنامه، رسيد مدارك و پرسشنامه را به و‌ي تسليم مي‌‌‌دارد. ‌ماده 48 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي بلافاصله پس از تشكيل، مقدمات رسيدگي به صلاحيت داو‌طلبان را فراهم مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 49 ‌ـ‌ فرماندار موظف است در اجراي ماده (46) قانون، در پايان هر رو‌ز اسامي و مشخصات كليه داو‌طلبان را به منظور بررسي سوابق، به مراجع ذي‌ربط محل از قبيل اداره اطلاعات، نيرو‌ي انتظامي، دادگستري و ثبت احوال ارسال نمايد. ‌تبصره ‌ـ‌ فرماندار موظف است به منظور پرهيز از هر گونه اشتباه و از قلم افتادگي، در پايان ‌مهلت‌ قانوني ‌ثبت‌نام ‌نيز بلافاصله ‌اسامي‌ كليه ‌داو‌طلبان ‌حوزه‌ انتخابيه ‌را كه سوابق آنها از قبل استعلام شده است بر اساس حرو‌ف الفبا به مراجع يادشده ارسال نمايد. ‌ماده 50 ‌ـ‌ مراجع مذكور در ماده (46) قانون موظفند در اجراي تبصره (2) ذيل همان ماده ©143©حداكثر ظرف مدت ده رو‌ز پس از و‌صول اسامي و مشخصات هر يك از داو‌طلبان، نتيجه بررسي‌هاي انجام شده در خصوص سوابق آنان را به طور كتبي به فرماندار اعلام نمايند. ‌تبصره 1()‌ـ‌ هيأت‌هاي اجرايي مي‌‌‌توانند در اجراي ماده (46) قانون طبق فرمي‌ كه در چارچوب قانون تهيه خواهند نمود، مراتب را از مراجع موضوع ماده (46) قانون استعلام نمايند. تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385) – عدم ارسال هرگونه پاسخ توسط مراجع مذكور در ماده(46) قانون در مهلت مقرر، به منزله فقدان هرگونه سوابق سوء داوطلبان در آن مراجع محسوب مي‌‌‌گردد. ‌ماده 51 ‌ـ‌ فرماندار موظف است به محض و‌صول اطلاعات لازم درباره سوابق هر يك از داو‌طلبان، جلسات هيأ‌ت اجرايي را تشكيل دهد و حداكثر ظرف مدت هفت رو‌ز پس از و‌صول سوابق هر يك از داو‌طلبان با رعايت كامل متن ماده (49) قانون، به صلاحيت آنان رسيدگي و‌نتيجه را صورتجلسه نمايد و بلافاصله يك نسخه از هر يك از صورتجلسه تنظيمي‌ را به هيأ‌ت نظارت شهرستان ارسال نمايد. ‌ماده 52 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت شهرستان پس از و‌صول صورتجلسات رسيدگي به صلاحيت داو‌طلبان، به استناد ماده (48) قانون موظف است حداكثر ظرف مدت (7) رو‌ز از و‌صول هر يك از صورتجلسات، نظريه خود را مبني بر تأييد يا رد() صلاحيت آن دسته از داوطلباني كه صلاحيت آنان توسط هيأت اجرايي رد شده است، به صورت كتبي به فرماندار اعلام نمايد.() ‌تبصره 1()‌ـ‌ جهات رد صلاحيت به داو‌طلب منعكس خواهد شد. تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385)- چنانچه هيأت نظارت شهرستان درباره داوطلب يا داوطلبان مذكور نظر خود را در مهلت مقرر اعلام ننمايد، نظر هيأت‌اجرايي ملاك‌عمل خواهدبود. ماده 53 (اصلاحي 15/6/1385)- فرماندار موظف است پس از وصول نظريه هيأت نظارت شهرستان مبني بر تأييد يا رد تصميمات هيأت اجرايي شهرستان در خصوص رد©144© صلاحيت داوطلبان و همچنين با رعايت تبصره ماده‌(52) بلافاصله مراتب تأييد يا رد صلاحيت هر يك از همچنين با رعايت تبصره ماده (52) بلافاصله مراتب تأييد يا رد صلاحيت هر يك از داوطلبان را به طور كتبي به داوطلب تأييد يا رد صلاحيت شده ذي‌ربط اعلام نمايد. تبصره (الحاقي 15/6/1385)- داوطلبان رد صلاحيت شده ظرف چهار روز پس از دريافت نظريه هيأت اجرايي به استناد تبصره (1) ماده (50) قانون مي‌‌‌توانند ضمن درخواست دلايل رد صلاحيتشان، شكايت خود را به هيأت نظارت استان تسليم نمايند. ‌ماده 54 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره‌(3) ماده (50) قانون، نظر خود در خصوص تأ‌ييد يا رد صلاحيت آن دسته از داو‌طلباني كه صلاحيتشان در هيأ‌ت اجرايي رد شده و شاكي بوده‌اند را با تنظيم صورتجلسه به ضميمه نامه رسمي‌به منظور ارسال به فرمانداري مربوط به ستاد انتخابات استانداري تسليم نمايد. ‌تبصره1 () ‌ـ‌ چنانچه در مهلت مقرر هيچ‌گونه شكايتي از حوزه انتخابيه و‌اصل نشد، مراتب صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد. تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385)- رعايت قانون لزوم رسيدگي دقيق به شكايات داوطلبان رد صلاحيت‌شده در انتخابات مختلف – مصوب 1378() – درخصوص بررسي صلاحيت داوطلبان و ابلاغ مراتب رد صلاحيت به داوطلبان ذي‌ربط الزامي است. ‌ماده 55 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ ستاد انتخابات استانداري موظف است پس از و‌صول صورتجلسه رسيدگي به شكايات داو‌طلبان رد صلاحيت شده از هيأ‌ت نظارت استان، بلافاصله مراتب را به منظور انتشار آگهي اسامي نامزدهاي انتخاباتي به فرمانداري مربوط اعلام نمايد. ‌ماده 56 ‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از و‌صول نظريه هيأ‌ت نظارت استان، آگهي اسامي‌نامزدهاي انتخاباتي را حداكثر ظرف سه رو‌ز تهيه و هشت رو‌ز قبل از رو‌ز اخذ رأي به منظور اطلاع اهالي حوزه انتخابيه، در حوزه مذكور منتشر نمايد. ‌ماده 57 ‌ـ‌ در اجراي ماده (24) قانون، نامزدهاي انتخاباتي در صورت تمايل به داشتن نماينده در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأي موظفند حداكثر تا سه رو‌ز قبل از رو‌ز اخذ رأي اسامي و مشخصات و يك قطعه عكس نمايندگان خود را به هيأ‌ت اجرايي تسليم نمايند. ‌ماده 58 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي موظف است براي نمايندگان نامزدهاي انتخاباتي، معرفينامه و يا كارت شناسايي صادر و به نامزد ذي‌ربط تحويل نمايد. ‌ماده 59 ‌ـ‌ شكايات و اعتراضات نمايندگان نامزدهاي انتخاباتي از طريق نامزدهاي مربوط ©145©جمع‌آو‌ري و با امضاي و‌ي به هيأت‌هاي اجرايي و نظارت شهرستان تسليم خواهد شد. ‌ماده 60 ‌ـ‌ تداركات و تأ‌مين احتياجات مورد تقاضاي هر يك از نمايندگان نامزدها به عهده نامزد معرفي‌كننده خواهد بود. فصل پنجم ‌ـ‌ تبليغات ‌ماده 61 ‌ـ‌ مدت فعاليت تبليغات انتخاباتي براي كليه نامزدها يكسان است و (8) رو‌ز قبل از رو‌ز اخذ رأي آغاز مي‌‌‌گردد و تا (24) ساعت قبل از رو‌ز اخذ رأي ادامه خواهد داشت. ‌ماده 62 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ در فعاليت‌هاي تبليغات انتخاباتي، انجام امور ذيل ممنوع است() و مرتكبين تحت پيگرد قانوني قرار مي‌‌‌گيرند. ‌1- نوشتن و يا اظهار مطالب خلاف واقع 2- ديوارنويسي، راه‌اندازي كاروان‌هاي تبليغاتي و استفاده از بلندگوهاي سيار خارج محل سخنراني و يا ستاد تبليغاتي انتخاباتي. 3- اعلام‌نظر شخصيت‌ها در تأييد نامزدها با ذكر عنوان و مسؤوليت آنان. 4- استفاده از صدا و سيما و ميز خطابه به نمازجمعه يا هر وسيله ديگري كه جنبه رسمي و دولتي دارد. 5- فعاليت انتخاباتي كارمندان در ساعات اداري. 6- استفاده از وسايل و امكانات وزارتخانه‌ها و ادارات، شركت‌هاي دولتي و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداري‌ها و شركت‌ها و سازمان‌هاي وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتي كه از بودجه عمومي (به هر ميزان) استفاده مي‌‌‌كنند و همچنين در اختيار گذاشتن وسايل و امكانات مزبور. 7- فعاليت تبليغاتي مجريان و ناظران انتخابات براي نامزدهاي انتخاباتي در قلمرو و جغرافيايي مسؤوليت خود. 8- الصاق هرگونه آثار تبليغاتي نامزدها بر روي علايم راهنمايي و رانندگي، تابلوي بيمارستان، تابلوي مدارس و ساير مؤسسات آموزشي و تابلوهاي منصوبه در معابر عمومي توسط بخش دولتي و وابسته به دولت و همچنين تأسيسات دولتي و صندوق‌هاي پست باجه‌هاي تلفن، پست‌هاي برق و تلفن، تابلوها و املاك بخش خصوصي (مگر با رضايت مالكان يا متصرفان) و هرگونه تابلوي راهنما مأموران انتظامي در صورت مشاهده چنين مواردي متخلفان را جلب و به©146© منظور تعقيب قانوني به مقامات قضايي تحويل مي‌‌‌نمايند. شهرداري‌ها موظفند با استفاده از امكانات نسبت به امحاي چنين اوراقي اقدام نمايند. 9- تبليغ عليه نامزدها و هرگونه هتك حرمت و حيثيت آنان. 10 – پاره يا معدوم نمودن عكس و آثار تبليغاتي نامزدهاي انتخاباتي در مدت و زمان قانوني تبليغات كه در محل‌هاي مجاز الصاق شده و يا نصب شده باشد. 11 – انجام هرگونه فعاليت تبليغاتي تحت عنوان داوطلبي خارج از مهلت قانوني تبليغات. ‌تبصره 1 ‌ـ‌ درجات تحصيلي و سوابق خدمات و فعاليت‌هاي مورد ادعا در آثار تبليغاتي بايد مستند به مداركي باشد كه درصورت نياز هيأ‌ت اجرايي، ارايه آنها امكان‌پذير باشد. ‌تبصره 2 ‌ـ‌ شهرداري‌ها مي‌‌‌توانند با استفاده از امكانات محلي، محل‌هاي مناسبي رابراي الصاق و يا ارايه آثار تبليغاتي نامزدها تعيين نمايند. ‌تبصره 3 ‌ـ‌ استفاده از امكانات تبليغي مؤسساتي كه به نحوي از بودجه عمومي‌استفاده مي‌‌‌كنند و‌لي با رعايت ضوابط و‌ انعقاد قرارداد و اخذ و‌جه از اشخاص حقيقي و حقوقي براي آنها كارهاي تبليغاتي انجام مي‌‌‌دهند (مثل نشريات و‌ابسته به دو‌لت)، در تبليغات انتخاباتي بلامانع است. تبصره 4(الحاقي 15/6/1385)- استفاده از اماكن دولتي و عمومي مشروط به اخذ مجوز از مقامات ذي‌صلاح و پرداخت هزينه برابر براي تمامي نامزدها و طرفداران آنها بلامانع است. تبصره 5 (الحاقي 15/6/1385)- استفاده از هرگونه آثار تبليغاتي نامزدها و طرفداران آنان اعم از كاغذي، پارچه‌اي، مقوايي، فلزي و يا هر جنس ديگر با ابعاد بيشتر از 100×70 سانتيمتر ممنوع است. تبصره 6 (الحاقي 15/6/1385)- شركت پست در چارچوب اساسنامه خود مي‌‌‌تواند در امر توزيع آثار تبليغاتي نامزدها اقدام نمايد. ماده 63(اصلاحي 15/6/1385)- مطبوعات و نشريات حق ندارند آگهي يا مطالبي عليه نامزدهاي انتخاباتي درج نمايند و يا مطلبي بنويسند كه دال بر انصراف گروه يا اشخاصي از نامزدهاي معين باشد، در اين صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشريه مزبور بدهند و آن نشريه طبق قانون مطبوعات مكلف به چاپ فوري آن در مهلت مجاز تبليغات مي‌‌‌باشد. تبصره (الحاقي 15/6/1385)- مطبوعات و نشريات در انتشار هرگونه مطلب در خصوص نامزدها مكلفند به نحوي اقدام نمايند كه فرصت پاسخگويي براي نامزد در مهلت مجاز تبليغاتي فراهم باشد. ماده 64 ‌ـ‌ انتشار اعلام نظر شخصيت‌ها (بدو‌ن ذكر عنوان و مسؤو‌ليت آنان)، مجامع، احزاب و گرو‌ه‌هاي مجاز، در تأ‌ييد نامزد انتخاباتي بايد مستند به مدرك كتبي و امضا شده مربوط©147© به تأ‌ييد و حمايت باشد و نامزد انتخاباتي درصورتي كه بخواهد از تأ‌ييد مراجع يادشده در صدر اين نامه استفاده نمايد بايد مستندات و مدارك آن را ارايه كند. ‌ماده 65 ‌ـ‌ همزمان با آغاز كار ستاد تبليغات انتخاباتي نامزدها، نشاني و محل ستاد و نام مسؤو‌ل آن بايد كتباً و با امضاي نامزد انتخاباتي مربوط، به آگاهي هيأ‌ت اجرايي حوزه انتخابيه برسد. تبصره (الحاقي 15/6/1385) – ستاد تبليغات انتخابات، مركزي است كه فعاليت‌هاي تبليغاتي نامزدها و طرفداران آنها مندرج در مواد فصل پنجم اين آيين‌نامه در آن ساماندهي و انجام مي‌‌‌پذيرد و هر داوطلب تنها مي‌‌‌تواند در هر منطقه شهرداري يك ستاد تبليغاتي داير نمايد. ‌ماده 66 ‌ـ‌ هرگونه عكس و آثار تبليغاتي نامزدهاي انتخاباتي كه در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأي و‌جود دارد بايد قبل از اخذ رأي، توسط اعضاي شعبه امحا شود. فصل ششم ‌ـ‌ برنامه رو‌ز اخذ رأي و شمارش و قرائت آرا و اعلام نتيجه اخذ رأي() ‌ماده 67 (اصلاحي 15/6/1385) ‌ـ‌ اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي حداقل يك ساعت قبل از و‌قت مقرر در محل شعبه حاضر مي‌‌‌شوند. ‌ابتدا به استناد تبصره (2) ذيل ماده (40) قانون، نسبت به انتخاب هيأ‌ت‌رييسه و منشي‌ها اقدام و مراتب را در صورتجلسه درج مي‌‌‌نمايند، سپس صندو‌ق اخذ رأي را در حضور نماينده فرماندار و ناظر بر انتخابات (در صورت حضور) باز مي‌‌‌كنند و پس از حصول اطمينان از خالي بودن صندو‌ق، آن را لفاف، با لاك و مهر (پلمب) شعبه ثبت نام و اخذ رأي لاك و مهر (پلمب) مي‌‌‌نمايند و پس از امضا و تأ‌ييد مراتب فوق در صورتجلسه، برنامه اخذ رأي و قرائت آرا را در (6) مرحله به شرح زير انجام مي‌‌‌دهند: ‌الف ‌ـ‌ مرحله مراجعه رأي‌دهندگان ‌ب ‌ـ‌ مرحله كنترل ‌ج ‌ـ‌ مرحله ثبت نام ‌د ‌ـ‌ مرحله اخذ رأي ‌هـ ‌ـ‌ مرحله قرائت و شمارش آرا و مرحله تنظيم و تكميل صورتجلسه ‌الف‌ـ‌ مرحله مراجعه رأي‌دهندگان ‌1 ‌ـ‌ اعضاي شعبه بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه رأي‌دهندگان از يك سمت و‌ارد محل شعبه شوند و پس از دادن رأي از سمت ديگر خارج گردند. ‌2 ‌ـ‌ مأ‌مورين انتظامي‌ موظفند طبق دستور نماينده فرماندار يا رييس شعبه ثبت نام و اخذ رأي از ازدحام در داخل محوطه اخذ رأي ممانعت نمايند تا اخذ رأي در كمال آرامش انجام پذيرد. ‌3 ‌ـ‌ رأي‌دهندگان با در دست داشتن عين شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأي حضور مي‌‌‌يابند و به ترتيب به منظور ثبت نام و دادن رأي و‌ارد محوطه اخذ رأي مي‌‌‌شوند. ‌ب ‌ـ‌ مرحله كنترل ‌كنترل در سه مرحله انجام مي‌‌‌شود: ‌1 ‌ـ‌ كنترل شناسنامه: رييس شعبه يا هر يك از سه منشي شعبه ثبت نام و اخذ رأي با ملاحظه شناسنامه رأي‌دهنده موارد زير را مورد توجه قرار مي‌‌‌دهند: ‌الف ‌ـ‌ شناسنامه به مهر شعب ديگر ممهور نشده باشد. ‌ب ‌ـ‌ شناسنامه متعلق به شخص مراجعه‌كننده بوده و صاحب آن در رو‌ز اخذ رأي حداقل (15) سال تمام سن() داشته باشد. ‌2 ‌ـ‌ رييس شعبه و يا هر يك از سه منشي، انگشت سبابه دست راست رأي‌دهنده را كنترل مي‌‌‌نمايد تا آلوده به رنگ جوهر استامپ، كه نشانه دهنده رأي در شعبه ديگر است، نباشد. ‌در صورتي كه مراجعه‌كننده داراي شناسنامه‌اي باشد كه ممهور به مهر انتخابات در رو‌ز اخذ رأي است و دلالت بر دادن رأي در شعبه ديگري نمايد و يا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رأي ديگري مشاهده شود، از و‌ي رأي‌گيري نخواهد شد. ‌3 ‌ـ‌ كنترل شرط احراز توطن: به استناد بند (3) ماده (25) و تبصره ذيل آن، اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي به رو‌ش‌هاي مقتضي كنترل مي‌‌‌نمايند كه شخص رأي‌دهنده و يا افراد تحت تكفل و‌ي (همسر و فرزندان) حداقل يك سال متوالي متصل به زمان اخذ رأي در محل سكونت داشته باشد. به استناد قسمت اخير بند (3) ماده (25) قانون، در شهرهاي بالاي يكصد هزار نفر جمعيت نيازي به احراز سكونت نمي‌باشد. ‌ج ‌ـ‌ مرحله ثبت نام ‌1 ‌ـ‌ پس از انجام مرحله كنترل و حصول اطمينان از اينكه شناسنامه متعلق به مراجعه‌كننده است و و‌اجد شرايط رأي دادن مي‌‌‌باشد، يك نفر از منشي‌ها نسبت به ثبت مشخصات و‌ي براساس مندرجات شناسنامه بر رو‌ي برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأي دهنده رو‌ي برگ تعرفه، آن را با قيد تاريخ با مهر انتخابات ممهور و امضا مي‌‌‌نمايد. ‌2 ‌ـ‌ متصدي ثبت نام، شناسنامه رأي‌دهنده را نيز به مهر انتخابات ممهور و به و‌ي تحويل مي‌‌‌نمايد. ‌د ‌ـ‌ مرحله اخذ رأي ‌1 ‌ـ‌ پس از ثبت نام از رأي‌دهنده، متصدي ثبت نام برگ رأي را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل نقطه چين از تعرفه انتخاباتي جدا مي‌‌‌كند و به رأي‌دهنده تسليم مي‌‌‌نمايد تا رأي‌دهنده اسم نامزد يا نامزدهاي مورد نظر خود را حداكثر به تعداد اعضاي اصلي شورا بر رو‌ي آن بنويسد، تا كند داخل صندو‌ق بياندازد و از درب خرو‌جي شعبه خارج شود. بديهي است تعرفه‌هاي انتخاباتي در محل شعبه باقي مي‌‌‌ماند و بايد در نگهداري و حفاظت آنها دقت و مراقبت كامل به عمل آيد. ‌2 ‌ـ‌ نماينده فرماندار و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه رأي‌نويسي مخفي باشد و به صورت كاملاً آزاد و بدو‌ن اعمال نفوذ شخص ديگري انجام پذيرد و هيچ يك از اعضاي شعبه و نماينده فرماندار و مأ‌مورين انتظامي و نماينده هيأ‌ت نظارت و اصولاً كليه افرادي كه به هرگونه در شعبه و‌ظيفه‌اي برعهده دارند حق نوشتن رأي براي اشخاص را ندارند. ‌در صورتي كه براي نوشتن رأي نياز به فرد ديگري باشد، رأي دهنده بايستي از و‌جود افراد خارج از شعبه كه مورد اعتماد و‌ي هستند، استفاده نمايد و اعضاي شعبه نيز كنترل نمايند تا عمل خلاف قانون انجام نگيرد. ‌3 ‌ـ‌ نماينده هيأ‌ت نظارت حق دخالت در امور اجرايي انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده ارتكاب به تخلفات موضوع ماده (67) قانون موظف است مراتب را به اعضاي شعبه و نماينده فرماندار تذكر دهد و آنان ضمن بررسي موضوع بايد فرد يا افراد خاطي را توسط مأ‌مورين انتظامي‌ حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورتجلسه نمايند و همراه خاطي تحويل مقام‌هاي قضايي دهند. ‌هـ (اصلاحي 27/11/1381)‌ـ‌ مرحله قرائت و شمارش آرا ‌رديف يكم ‌ـ‌ شيوه دستي ‌اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذ رأي در صورت حصول اطمينان از اينكه كليه مراجعه‌كنندگان رأي خود را در صندوق‌هاي رأي انداخته‌اند و ديگر كسي براي دادن رأي در محل شعبه حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه، با حضور نماينده فرماندار و نماينده هيأ‌ت نظارت، شمارش و قرائت آرا را به ترتيب ذيل آغاز مي‌‌‌نمايند: ‌1 ‌ـ‌ ابتدا رييس يا نايب رييس شعبه اخذ رأي با همكاري يكي از منشي‌ها لاك و مهر (پلمب) صندو‌ق اخذ رأي را باز و تعداد برگ‌هاي داخل صندو‌ق را بدو‌ن اينكه قرائت شود شمارش مي‌كنند و پس از تطبيق تعداد آنها با تعداد برگ‌هاي تعرفه به يكي از دو حالت زير عمل مي‌‌‌نمايد: ‌الف ‌ـ‌ چنانچه تعداد او‌راق رأي داخل صندو‌ق بيشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر‌اساس بند «ج»ماده (20) قانون، به تعداد اضافي ابتدا از او‌راق غير‌چاپي و متفرقه و سپس از مجموع برگ‌هاي رأي، بدو‌ن اينكه خوانده شود بر مي‌‌‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قيد و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأي نيز درج و در پايان ضميمه صورتجلسه مي‌‌‌نمايند. ‌ب ‌ـ‌ در صورتي كه تعداد او‌راق رأي داخل صندو‌ق مساو‌ي يا كمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصي صورت نمي‌گيرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج مي‌‌‌شود. ‌2 ‌ـ‌ پس از اينكه شمارش آرا به ترتيب يادشده انجام شد، قرائت آرا با رعايت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌هاي ذيل آنها انجام خواهد شد. ‌دو‌م‌ ـ‌ با استفاده از سيستم رايانه‌اي در شعبه: ‌چنانچه با توافق و‌زارت كشور و هيأ‌ت مركزي نظارت مقرر شده باشد كه كار قرائت و شمارش آرا با سيستم رايانه‌اي انجام شود اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذ رأي و حصول اطمينان از اين كه كليه مراجعه‌كنندگان رأي خود را در صندوق‌هاي رأي انداخته‌اند و ديگر كسي براي رأي دادن در محل شعبه حضور ندارد با حضور نماينده فرماندار و ناظر هيأ‌ت نظارت كار شمارش آرا را به شرح زير انجام مي‌‌‌دهند: ‌1‌ـ‌ ابتدا رييس يا نايب‌رييس شعبه اخذ رأي با همكاري يكي از منشي‌ها لاك و مهر (پلمب) صندو‌ق اخذ رأي را باز و تعداد برگ‌هاي داخل صندو‌ق را بدو‌ن اين كه قرائت شود شمارش مي‌‌‌كنند و پس از تطبيق تعداد آنها با تعداد برگ‌هاي تعرفه به يكي از دو حالت زير عمل مي‌‌‌نمايد: ‌1/1‌ـ‌ چنانچه تعداد او‌راق رأي داخل صندو‌ق بيشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد براساس بند«ج» ماده (20) قانون، به تعداد اضافي ابتدا از او‌راق غيرچاپي و متفرقه و سپس از مجموع برگ‌هاي رأي، بدو‌ن اين كه خوانده شود برمي‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قيد و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأي نيز درج و در پايان ضميمه صورتجلسه مي‌‌‌نمايند. ‌2/1‌ـ‌ در صورتي كه تعداد او‌راق رأي داخل صندو‌ق مساو‌ي يا كمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام‌ خاصي‌ صورت‌ نمي‌گيرد و ‌فقط مراتب‌ در صورتجلسه درج مي‌‌‌شود: ‌2‌ـ‌ پس از اين كه شمارش آرا به ترتيب يادشده انجام شد، قرائت آرا با رعايت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و(23) قانون و بندها و تبصره‌هاي ذيل آنها انجام خواهد شد. ‌3‌ـ‌ چنانچه امكانات رايانه‌اي در محل شعبه فراهم شده باشد علاو‌ه بر و‌رو‌د اطلاعات حاصل ©151©از شمارش آرا توسط كاربر نتايج قرائت آراي هر يك از نامزدها نيز و‌ارد سيستم رايانه‌اي مي‌‌‌گردد. در پايان نتايج كلي شمارش و قرائت آراي شعبه توسط رايانه ارايه و طي صورتجلسه به امضاي كاربر، اعضاي شعبه، نماينده، فرماندار و ناظر شعبه مي‌‌‌رسد. ‌سوم ‌ـ‌ با استفاده از سيستم رايانه درمحل استقرار دستگاه‌ها: ‌1‌ـ‌ چنانچه با توافق و‌زارت كشور و هيأ‌ت مركزي نظارت مقرر شده باشد كه كار قرائت و شمارش آرا با سيستم رايانه‌اي انجام شود اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذ رأي و حصول اطمينان از اين كه كليه مراجعه‌كنندگان رأي خود را در صندوق‌هاي رأي انداخته‌اند و ديگر كسي براي رأي دادن در محل شعبه حضور ندارند با حضور نماينده فرماندار و ناظر، هيأ‌ت نظارت كار شمارش آرا را به شرح زير انجام مي‌‌‌دهند: ‌2‌ـ‌ ابتدا رييس يا نايب رييس شعبه اخذ رأي با همكاري يكي از منشي‌ها لاك و مهر (پلمب) صندو‌ق اخذ رأي را باز و تعداد برگ‌هاي داخل صندو‌ق را بدو‌ن اين كه قرائت شود شمارش مي‌‌‌كنند و پس از تطبيق تعداد آنها با تعداد برگ‌هاي تعرفه به يكي از دو حالت زير عمل مي‌‌‌نمايند: ‌1/2‌ـ‌ چنانچه تعداد او‌راق رأي داخل صندو‌ق بيشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد براساس بند«ج» ماده (20) قانون، به تعداد اضافي ابتدا از او‌راق غيرچاپي و متفرقه و سپس از مجموع برگ‌هاي رأي، بدو‌ن اين كه خوانده شود برمي‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قيد و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأي نيز درج و در پايان ضميمه صورتجلسه مي‌‌‌نمايند. ‌2/2‌ـ‌ درصورتي كه تعداد او‌راق رأي صندو‌ق مساو‌ي يا كمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصي صورت نمي‌گيرد و مراتب در صورتجلسه درج مي‌‌‌شود. ‌3‌ـ‌ پس از اين كه شمارش آرا به ترتيب يادشده انجام شد، قرائت آرا با رعايت مواد (19)، (20)، (21)، (22) و(23) قانون و ‌بندها و ‌تبصره‌هاي ذيل ‌آنها انجام خواهد شد. ‌4‌ـ‌ چنانچه امكانات رايانه‌اي درمحل شعبه فراهم نباشد، اعضاي شعبه ثبت نام و اخذ رأي موظفند همراه با نماينده فرماندار، بخشدار، ناظر شعبه و مأ‌مورين محافظ صندو‌ق، صندو‌ق يا صندوق‌هاي محتوي تعرفه و آرا را براي قرائت و شمارش آرا به محل استقرار سيستم رايانه‌اي كه از قبل مشخص شده است حمل نمايند. در صورت عدم امكان حضور تمامي اعضاي شعبه، حضور رييس يا نايب رييس آن الزامي است. ‌5‌ـ‌ پس از رسيدن مسؤو‌لان شعبه و صندو‌ق اخذ رأي به محل استقرار سيستم رايانه‌اي، صندو‌ق اخذ رأي باز و از آراي ريخته شده در آن كه قبلاً آراي باطله مأ‌خوذه و باطله غير مأ‌خوذه از آنها جدا شده است علاو‌ه بر و‌رو‌د اطلاعات حاصل از شمارش آرا توسط كاربر نتايج قرائت آراي هريك از نامزدها نيز و‌ارد سيستم رايانه‌اي مي‌‌‌گردد و در پايان نتايج كلي شمارش و قرائت ©152©آراي شعبه توسط رايانه ارايه و طي صورتجلسه‌اي به امضاي كاربر، اعضاي شعبه، نماينده يا فرماندار و ناظر شعبه مي‌‌‌رسد. ‌‌و ‌ـ‌ مرحله تنظيم صورتجلسه ‌پس از خاتمه شمارش و قرائت آرا، صورتجلسه اخذ رأي شعبه در پنج نسخه تنظيم و سپس تعداد رأي هر يك از نامزدها در صورتجلسه قيد مي‌‌‌شود. ‌پس از انجام اين كار، صورتجلسه به امضاي نماينده فرماندار و اعضاي شعبه اخذ رأي و نماينده هيأ‌ت نظارت مي‌‌‌رسد و بلافاصله كليه او‌راق و مدارك انتخاباتي و يك نسخه از صورتجلسه تنظيمي‌داخل صندو‌ق رأي قرار داده مي‌‌‌شوند و پس از لاك و مهر (پلمب) شدن صندو‌ق يا صندوق‌ها، اعضاي شعبه اخذ رأي به اتفاق نماينده فرماندار و به همراه نماينده هيأ‌ت نظارت و مأ‌موران محاظ صندو‌ق، صندو‌ق يا صندوق‌هاي رأي را همراه با يك نسخه از صورتجلسه نتايج آراي شعبه و ساير مدارك رسماً تحويل هيأ‌ت اجرايي مي‌‌‌دهند. از سه نسخه باقيمانده صورتجلسه نتايج آرا، يك نسخه تحويل نماينده هيأ‌ت نظارت، يك نسخه تحويل نماينده فرماندار و ‌يك نسخه نيز تحويل رييس شعبه مي‌‌‌شود. ‌اگر در رو‌ز اخذ رأي مسائل و مشكلاتي پديد آيد بايد در قسمت انتهاي صورتجلسه نوشته شود و به امضاي اعضاي شعبه، نماينده فرماندار و نماينده هيأ‌ت نظارت شهرستان برسد. تبصره 1 (الحاقي 15/6/1385)- چنانچه صندوق اخذ رأي به گونه‌اي ساخته شده باشد كه نيازي به لفاف نداشته باشد، پس از بستن آن فقط محل يا محل‌هاي تعيين شده بر روي صندوق در مراحل مختلف برنامه اخذ رأي با مهر انتخابات لاك و مهر (پلمب) خواهد شد. تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385) – در اجراي ماده (66) قانون در صورت اعزام بازرس يا بازرسان ثابت وزارت كشور به شعب ثبت نام و اخذ رأي، آنان موظفند در كليه مراحل برنامه روز اخذ رأي و قرائت و شمارش آراء و اعلام نتايج و تنظيم صورتجلسه حضور يافته و تمامي نسخه‌هاي صورتجلسه شعبه را امضا كنند. ‌ماده 67 مكرر(الحاقي 27/11/1381)‌ـ‌ هرگاه بعضي از شعب ثبت نام و اخذ رأي به علل مختلف از عهده قرائت آرا و تكميل صورتجلسه برنيايند هيأت‌هاي اجرايي مي‌‌‌توانند مستقيماً يا باتعيين افراد جديد نسبت به شمارش و قرائت آرا و تكميل صورتجلسه شعبه مذكور اقدام نمايند. ‌ماده 68 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي پس از دريافت صندو‌ق يا صندوق‌هاي محتوي آرا و مدارك و صورتجلسات شعب ثبت نام و اخذ رأي حوزه انتخابيه، در حضور اعضاي هيأ‌ت نظارت شهرستان نسبت به تنظيم صورتجلسه نتيجه اخذ رأي در حوزه انتخابيه اقدام مي‌‌‌نمايد و يك نسخه از صورتجلسه را براي انتشار آگهي نتيجه انتخابات به فرماندار تحويل مي‌‌‌دهد.©153© ‌ماده 69 ‌ـ‌ فرماندار موظف است بلافاصله پس از دريافت صورتجلسه نتيجه اخذ رأي از هيأ‌ت اجرايي شهرستان نسبت به تنظيم آگهي نتيجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابيه اقدام نمايد. فصل هفتم ‌ـ‌ بررسي شكايات ‌ماده 70 ‌ـ‌ به استناد ماده (52) قانون، هيأت‌هاي اجرايي موظفند از تاريخ اعلام نهايي صلاحيت داو‌طلبان تا دو رو‌ز پس از اعلام نتيجه اخذ رأي انتخابات، شكايات و‌اصله را بپذيرند و ظرف پنج رو‌ز به آنها رسيدگي نمايند. ‌بنابراين چنانچه در مهلت يادشده شكايتي از حوزه انتخابيه به هيأ‌ت اجرايي شهرستان و‌اصل شود، هيأ‌ت مذكور موظف است حداكثر ظرف پنج رو‌ز پس از و‌صول هر شكايت در جلسه مشترك با هيأ‌ت نظارت شهرستان به آن رسيدگي و مراتب را صورتجلسه نمايند. ‌تبصره 1 ‌ـ‌ شكاياتي قابل طرح و بررسي مي‌‌‌باشد كه نام و‌نام خانوادگي، نام پدر، آدرس محل كار يا سكونت شاكي كه هويت و‌ي را آشكار مي‌‌‌نمايد، دارا باشند. ‌تبصره 2 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي پس از پايان مهلت دريافت و رسيدگي به شكايات، چنانچه هيچگونه شكايتي از انتخابات دريافت ننموده باشد، مراتب عدم و‌صول شكايت را نيز صورتجلسه مي‌‌‌نمايد. ‌ماده 71 ‌ـ‌ هيأ‌ت اجرايي موظف است پس از اتمام مهلت رسيدگي به شكايات، بلافاصله با توجه به شكايات دريافتي و بررسي كلي چگونگي برگزاري انتخابات، نظريه خود در مورد چگونگي برگزاري و پيشنهاد تأ‌ييد يا ابطال انتخابات حوزه انتخابيه را طي صورتجلسه‌اي به هيأ‌ت نظارت شهرستان اعلام نمايد. ‌تبصره 1 ‌ـ‌ چنانچه بررسي شكايات منجر به ابطال آراي شعبه يا شعبي از حوزه انتخابيه شود كه در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد، هيأ‌ت اجرايي شهرستان موظف است آراي باطل شده را در نتايج قبلي دخالت داده و نتيجه جديد به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذكور منظور نمايد. ‌تبصره 2 ‌ـ‌ پيشنهاد ابطال كل انتخابات يا آراي شعبه يا تعدادي از شعب مي‌‌‌بايد مستدل و بر اساس مواد قانون باشد. ‌ماده 72 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت شهرستان موظف است حداكثر ظرف پنج رو‌ز پس از و‌صول نظريه هيأ‌ت اجرايي شهرستان درخصوص برگزاري انتخابات، به شرح زير اقدام نمايد: ()‌به بعد با توجه به دو و‌ضعيت (الف) و (ب)، اقدامات در دو مسير جداگانه و‌لي به صورت©154© موازي و همزمان ادامه خواهد يافت. ‌ماده 73 ‌ـ‌ اقدامات مربوط به و‌ضعيت (الف): ‌1 ‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از و‌صول صورتجلسه هيأ‌ت نظارت شهرستان مبني‌ بر تأ‌ييد صحت برگزاري انتخابات، مراتب را از طريق انتشار آگهي، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند و يك نسخه از آگهي منتشر شده را براي هيأ‌ت نظارت استان ارسال نمايد. ‌2 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت استان موظف است حداكثر ظرف (15) رو‌ز از و‌صول شكايت معترضان، براساس ماده (56) و با رعايت ماده (58) قانون نتيجه قطعي و نهايي() انتخابيه را به فرماندار مربوط اعلام نمايد. ‌چنانچه در پايان مهلت دريافت شكايات، هيأ‌ت نظارت استان شكايتي دريافت نكرد موظف است بلافاصله مراتب و عدم و‌صول شكايت را هم براي اقدام بعدي به فرماندار اعلام نمايد. ‌3 ‌ـ‌ فرماندار موظف است نظر قطعي و نهايي هيأ‌ت نظارت استان درخصوص تأ‌ييد يا عدم تأ‌ييد صحت برگزاري انتخابات را از طريق انتشار آگهي، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند.() ‌ماده 74 ‌ـ‌ اقدامات مربوط به و‌ضعيت (ب): ‌1 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت استان موظف است حداكثر ظرف پنج رو‌ز از و‌صول صورتجلسه هيأ‌ت نظارت شهرستان مبني بر پيشنهاد ابطال كل انتخابات و يا ابطال يك يا چند شعبه مؤثر در سرنوشت انتخابات، موضوع را بررسي و نتيجه را صورتجلسه نمايد. ‌چنانچه نتيجه بررسي‌ها حاكي از تأ‌ييد صحت برگزاري انتخابات با همان نتيجه اعلام شده قبلي باشد، مراتب را بلافاصله از طريق هيأ‌ت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام مي‌‌‌نمايد. ‌در غير اين‌ صورت ‌چنانچه ‌نظر بر ابطال ‌و‌ يا تغيير سرنوشت ‌انتخابات ‌باشد، صورتجلسه تنظيمي ‌را به منظور اظهارنظر نهايي به هيأ‌ت مركزي نظارت ارسال مي‌‌‌دارد. ‌2‌ـ‌‌ فرماندار موظف ‌است ‌پس ‌از و‌صول ‌نظريه‌ هيأ‌ت‌ نظارت ‌استان‌ مبني ‌بر تأ‌ييد صحت برگزاري انتخابات مراتب را از طريق انتشار آگهي به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند.©155© ‌3 ‌ـ‌ هيأ‌ت مركزي نظارت حداكثر ظرف پنج رو‌ز از و‌صول نظريه هيأ‌ت نظارت استان درخصوص ابطال انتخابات و يا تغيير سرنوشت آن، نظر قطعي و نهايي خود را طي صورتجلسه‌اي به هيأ‌ت نظارت استان اعلام مي‌‌‌نمايد. ‌4 ‌ـ‌ هيأ‌ت نظارت استان موظف است بلافاصله پس از و‌صول جلسه نظريه هيأ‌ت مركزي نظارت، مراتب را از طريق هيأ‌ت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام نمايد. ‌5‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از و‌صول صورتجلسه نظريه هيأ‌ت مركزي نظارت، نتيجه قطعي و ‌نهايي انتخابات را از طريق انتشار آگهي، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند. () ‌ماده 75 ‌ـ‌ كليه اقدامات هيأت‌هاي نظارت شهرستان و استان با رعايت ماده (59)() قانون معتبر است. ‌ماده 76 ‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از انتشار آگهي نتيجه قطعي و نهايي انتخابات حوزه‌هاي انتخابيه، يك نسخه از هريك از اين آگهي‌ها را به ستاد انتخابات استانداري و يك نسخه را نيز به ستاد انتخابات كشور ارسال نمايد. فصل هشتم ‌ـ‌ صدو‌ر كارت عضويت اعضا و امحاي او‌راق انتخاباتي ‌ماده 77 ‌ـ‌ كارت عضويت اعضاي شوراها با امضاي فرماندار و مهر فرمانداري صادر مي‌‌‌شود. ‌تبصره ‌ـ‌ كارت عضويت فقط براي اعضاي اصلي شورا صادر مي‌‌‌شود. ‌ماده 78 ‌ـ‌ فرماندار موظف است پس از و‌صول دستور امحاي آرا و او‌راق انتخابات شوراها از ستاد انتخابات كشور، حتي‌الامكان با حضور اعضاي هيأت‌هاي اجرايي و‌ نظارت، نسبت به امحاي او‌راق تعرفه و برگ‌هاي رأي مصرف شده حوزه انتخابيه در صورتي كه كارت عضويت اعضاي آن صادر شده باشد به نحو مقتضي اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتيجه را به ستاد انتخابات استانداري اعلام نمايد. ‌ماده 79 ‌ـ‌ دستورالعمل اجرايي و فرم‌هاي مربوط به اين آيين‌نامه پس از تصويب و‌زير كشور قابل اجرا مي‌‌‌باشد.©156© ‌اين متن جانشين تصويب‌نامه شماره 121144/ت17179هـ مورخ 12/10/1375 مي‌‌‌شود و از تاريخ تصويب لازم‌الاجرا است.