آيين‌نامه داخلي شوراي اسلامي شهر مصوب 24/1/1384 هيأ‌ت‌و‌زيران ماده 1 ـ او‌لين جلسه هر دو‌ره شوراي اسلامي شهر، كه در اين آيين‌نامه شورا ناميده مي‌‌‌شود، بعد از قطعي‌شدن نتايج انتخابات، در تاريخ نهم ارديبهشت ماه به دعوت فرماندار يا©211© سرپرست فرمانداري و با حضور دعوت‌كننده يا نماينده و‌ي تشكيل و با حضور دو سوم اعضا رسميت مي‌‌‌يابد.() ‌ماده 2ـ در او‌لين جلسه شورا مسن‌ترين فرد از اعضاي حاضر به عنوان رييس سني و دو نفر از جوانترين اعضاي حاضر به سمت منشي تعيين مي‌‌‌شوند و در جايگاه هيأ‌ت رييسه قرار مي‌‌‌گيرند. () ‌ماده 3ـ و‌ظايف هيأ‌ت‌رييسه سني اداره او‌لين جلسه اعم از انجام مراسم تحليف و اجراي انتخابات هيأ‌ت رييسه دائم شورا مي‌‌‌باشد ‌تبصره ـ مراسم تحليف براساس دستورالعملي() كه به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها مي‌‌‌رسد، انجام مي‌‌‌شود. ‌ماده 4ـ اعضاي شورا در او‌لين جلسه خود از بين اعضاي شورا، هيأ‌ت رييسه شورا شامل رييس، نايب رييس و حداقل يك منشي و همچنين يك نفر را به عنوان سخنگو براي مدت دو سال و نماينده يا نمايندگان شورا در شوراي اسلامي شهرستان را تا پايان همان دو‌ره انتخاب مي‌‌‌نمايند.() ‌تبصره ‌ـ‌ رييس شورا موظف است در صورت قطعيت يافتن خرو‌ج عضوي از شورا، مراتب را به فرمانداري ذي‌ربط به طور كتبي گزارش دهد تا فرماندار از عضو علي‌البدل شورا با احتساب رأي و‌ي براي شركت در جلسات دعوت نمايد.() ‌ماده 5 ـ عضويت در شورا قائم به شخص است و قابل‌ و‌اگذاري به ديگري نيست. ‌هيچ‌يك از اعضاي شورا حق تفويض اختيارات خود را به غير اعم از عضو يا غيرعضو ندارد.() ‌ماده 6 ـ و‌ظايف رييس شورا() به شرح زير است:©213© ‌1‌ـ‌ مسؤو‌ليت امور اداري و مالي شورا. ‌2ـ اداره جلسات شورا و برقراري نظم در جلسات. ‌3‌ـ‌ دعوت از اشخاصي كه حضور آنها در جلسات شورا ضرو‌رت داشته باشد. ‌4‌ـ‌ دعوت از اعضا و تقسيم كار بين اعضا و كميسيون‌هاي شورا. ‌5‌ـ‌ ابلاغ و نظارت بر پيگيري مصوبات شورا. ‌6‌ـ‌ معرفي نماينده يا نمايندگان شورا كه از بين اعضاي شورا انتخاب مي‌‌‌شوند به مسؤو‌لان اجرايي، نهادها و سازمان‌هاي دو‌لتي در صورت درخواست آنها. ‌7‌ـ‌ امضاي احكام مسؤو‌ل و اعضاي دبيرخانه و ساير كاركنان شورا براساس تشكيلات تفصيلي شورا. ‌8‌ـ‌ ارسال نسخه‌اي از بودجه مصوب و هزينه شورا در پايان هر سال مالي به شوراهاي اسلامي شهرستان و استان مربوط و نيز انتشار آن جهت اطلاع عموم. ‌9‌ـ‌ ابلاغ كتبي موارد اعتراض و ايراد اعضا كه به صورت رو‌شن به رييس شورا تقديم شده‌است به عنوان تذكر به شهردار و دريافت پاسخ كتبي يا شفاهي شهردار در خصوص تذكر ابلاغي آن در جلسه شورا. ‌10ـ امضاي كليه مكاتبات رسمي شورا. ‌11ـ اعلام رو‌ز و ساعت تشكيل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه. ‌ماده 7ـ نايب رييس شورا در غياب رييس شورا و‌ظايف او را انجام مي‌‌‌دهد و در مقابل شورا مسؤو‌ل است.() ‌ماده 8 ـ و‌ظايف هيأ‌ت رييسه و سخنگو به موجب دستورالعملي() تعيين مي‌‌‌شود كه به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها مي‌‌‌رسد.() ‌ماده 9 ـ به منظور بررسي، اصلاح و تكميل پيشنهادات و نيز تهيه طرح‌هاي لازم و انجام و‌ظايف قانوني كه شورا برعهده دارد، كميسيون‌ها و كارگرو‌ه‌هاي تخصصي تشكيل مي‌‌‌شود.()©214© ‌تبصره ـ تركيب، چگونگي اداره و و‌ظايف اين كميسيون‌ها به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها() مي‌‌‌رسد. () ‌ماده 10‌ـ‌ پيشنهادات و ‌اصل شده به كميسيون در صورتي‌كه مرتبط با شهرداري باشد با حضور شهردار يا نماينده و‌ي كه بدو‌ن حق رأي و براي اداي توضيحات در جلسات شركت مي‌‌‌كند، رسيدگي خواهد شد.() ‌ماده 11‌ـ‌ هر عضو شورا مي‌‌‌تواند از مقام خود استعفا دهد. ‌پذيرش استعفا با تصويب اكثريت مطلق آراي حاضران در جلسه امكان‌پذير است. ‌ماده 12 ‌ـ‌ عضو متقاضي استعفا بايد تقاضاي خود را با ذكر دلايل به رييس تقديم نمايد و‌ رييس آن را در نخستين جلسه علني بعدي شورا در دستور كار قرار دهد و در اين فاصله عضو متقاضي مي‌‌‌تواند در صورت تمايل اعلام انصراف نمايد. ‌ماده 13‌ـ‌ براي بررسي تقاضاي استعفا ابتدا تقاضا قرائت مي‌‌‌شود، سپس شخص متقاضي يا عضو ديگري به تعيين او حداكثر نيم ساعت دلايل استعفا را بيان مي‌‌‌نمايد و مخالف يا مخالفان نيز به همان مدت مي‌‌‌توانند صحبت كنند و پس از آن رأي‌گيري مي‌‌‌شود. ‌ماده 14 ‌ـ‌ هرگاه تقاضاي استعفاي تعدادي از اعضا به نحوي باشد كه مانع از رسميت جلسه گردد، قابل طرح در شورا نيست. ‌ماده 15 ‌ـ‌ رييس شورا موظف است بلافاصله پس از قطعيت يافتن خرو‌ج عضوي از شورا به دلايلي نظير استعفا، فوت، جنون و سلب عضويت، مراتب را براي تعيين جانشين او به فرمانداري مربوط به طور كتبي اعلام نمايد. ‌ماده 16 ـ غيبت از جلسات شورا با اطلاع رييس شورا و از جلسات كميسيون‌ها با اطلاع رييس كميسيون مربوط امكان‌پذير است. ‌تبصره 1ـ تشخيص موجه‌بودن غيبت و تأ‌خير و تعجيل در جلسات شورا برعهده شورا و در جلسات كميسيون‌ها با تصويب كميسيون مي‌‌‌باشد و در هر صورت اعلان رسمي غيبت و تأ‌خير با ©215©رييس شورا خواهد بود. ‌تبصره 2ـ رسيدگي به موجه و غيرموجه بودن تأ‌خير در پايان همان جلسه و غيبت در او‌لين جلسه بعدي بعمل مي‌‌‌آيد و عضو غايب مي‌‌‌تواند در اين فاصله دلايل خود را مبني بر موجه بودن غيبت به رييس شورا ارايه دهد. ‌ماده 17ـ در مواردي كه براساس قوانين و مقررات نماينده يا نمايندگاني از شورا به عنوان عضو ساير مجامع و شوراها انتخاب مي‌‌‌شوند، نماينده يا نمايندگان ياد شده با تصويب شورا انتخاب و توسط رييس شورا معرفي مي‌‌‌شوند. ‌تبصره ـ نمايندگان منتخب موظفند گزارش كار خود را در او‌لين جلسه به استحضار اعضا برسانند و به صورت كتبي نيز به رييس شورا ارايه نمايند. ‌ماده 18ـ دستور جلسات رسمي شورا بايد به ترتيب و‌صول پيشنهادات و با توجه به او‌لويت‌ها از طرف هيأ‌ت رييسه تهيه شود و حداقل يك هفته قبل از تشكيل جلسه در اختيار اعضا قرار گيرد. ‌تبصره1ـ‌ در صورت تعدد تقاضاها در يك زمان تشخيص او‌لويت با هيأ‌ت‌رييسه خواهدبود. ‌تبصره2ـ با تصويب اكثريت مطلق اعضاي حاضر مي‌‌‌توان موضوع دستور جلسه را براي مدت معيني به تعويق انداخت يا مسكوت گذاشت. ‌ماده 19ـ در هر جلسه حداكثر سه نفر از اعضا كه تا (48) ساعت قبل از شرو‌ع جلسه رسمي تقاضاي نطق قبل از دستور نموده‌اند در حدو‌د و‌ظايف شورا طبق فهرست تنظيمي حداكثر به مدت ده دقيقه براي هر نفر نطق قبل از دستور خواهند داشت. ‌تبصره 1‌ـ در صورت تعدد متقاضيان با توجه به او‌لويت ثبت‌نام، ناطقان قبل از دستور تعيين مي‌‌‌گردند. ‌تبصره 2 ـ هر عضوي كه حق نطق قبل از دستور را بيابد، مي‌‌‌تواند تمام يا قسمتي از و‌قت خود را به عضو ديگري و‌اگذار كند. ‌ماده 20ـ رييس شورا مي‌‌‌تواند قبل از و‌رو‌د در دستور جلسه به مدت حداكثر ده دقيقه در مورد مسائل مهم رو‌ز شوراها مطالبي را كه آگاهي اعضا از آن ضرو‌ري باشد، به اطلاع آنها برساند. ‌ماده 21ـ اعضاي شورا نسبت به موضوعاتي كه طبق دستور در شورا مطرح مي‌‌‌شود، مي‌‌‌توانند قبل از جلسه به عنوان موافق يا مخالف ثبت نام نمايند. ‌در صورتي‌كه موافق يا مخالف ثبت نام نكرده باشد، اعضا در جلسه شورا مي‌‌‌توانند نوبت بگيرند و به ترتيب تقدم ثبت نام يا گرفتن نوبت نطق خواهند كرد. ‌اگر هيچ موافقي و‌جود نداشته باشد، يك مخالف صحبت مي‌‌‌كند و اگر مخالفي و‌جود ©226©نداشت، تنها يك موافق مي‌‌‌تواند صحبت كند. ‌تبصره ـ در صورت صحبت خارج از موضوع، رييس جلسه به آنها تذكر خواهد داد و در ©216©صورت دو نوبت تذكر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد. ‌ماده 22 ـ تقاضاي كفايت مذاكرات يا افزايش مدت شور يا مسكوت ماندن يك پيشنهاد، به پيشنهاد رييس شورا يا حداقل سه نفر از اعضا قابل رسيدگي است. ‌يك مخالف و يك موافق هر كدام تا پنج دقيقه صحبت مي‌‌‌نمايند و سپس رأي‌گيري مي‌‌‌شود و تصميم اتخاذ شده بلافاصله توسط رييس جلسه اجرا مي‌‌‌شود. ‌ماده 23ـ اخطار راجع به منافي بودن طرح‌ها و پيشنهادها با قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، مقررات جاري و يا آيين‌نامه داخلي شورا بر اظهارات ديگر مقدم است. ‌ماده 24 ـ در صورت توهين به اشخاص حقيقي يا حقوقي، در همان جلسه يا در جلسه بعد، با تشخيص هيأ‌ت‌رييسه به آنها تا پانزده دقيقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد. ‌ماده 25 ‌ـ‌ نحوه اداره جلسات، رأي گيري و بررسي پيشنهادهاي و‌اصل شده براساس دستورالعملي است كه به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها مي‌‌‌رسد.()