تاریخ دادنامه : 1399/5/21    شماره دادنامه: 689    شماره پرونده : 9804251

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام‌کننده تعارض : آقای محمدعلی امیدواری

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری 

گردش کار : در خصوص شمول یا عدم شمول مزایای قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367/12/7 به کارکنان رسمی و ثابت جمعیت هلال‌احمر بعضی از شعب دیوان عدالت اداری با این استدلال که مزایای قانون جذب منحصر به مشمولین قانون استخدام کشوری و مقررات استخدامی شرکت‌های دولتی است و جمعیت هلال احمر سازمان غیردولتی و از شمول قانون استخدام کشوری خارج می‌باشد، حکم به رد شکایت صادر کرده است. لیکن شعبه دیگر با این استدلال که بر اساس ماده 23 قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر، کارکنان ثابت و حقوق بگیر این جمعیت مشمول قانون استخدام کشوری بوده و اصلاحات بعدی اساسنامه... سازمان را از شمول قانون استخدام کشوری خارج نکرده حکم به ورود شکایت صادر کرده است. لذا با توجه به استنباط‌های مختلف شعب دیوان در این خصوص و صدور آراء متعارض از شعب دیوان، موضوع در اجرای ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای صدور رأی وحدت رویه به هیأت عمومی ارجاع شد.

گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه 5 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509980901001230 با موضوع دادخواست آقای محمدعلی امیدواری به طرفیت جمعیت هلال احمر خوزستان و به خواسته اجرای قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367 و الزام به پرداخت حقوق و فوق‌العاده مرخصی مناطق جنگی به موجب دادنامه شماره 9609970901001857ـ 1396/10/13 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

  در خصوص شکایت مذکور نظر به اینکه به موجب احکام کارگزینی پیوست دادخواست خدمت شاکی در شهرستان محرز است و با توجه به اینکه به دلالت رأی شماره 723ـ 1386/8/22 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اعلام شهرستان محل خدمت به عنوان منطقه محروم در سال 1380 حکایت از محروم بودن منطقه مذکور در سنوات قبل از 1380 می‌نماید و طبق مواد 1 و 2 قانون جذب نیروی انسانی به مناطق محروم پرداخت فوق‌العاده جذب و مرخصی مناطق محروم علاوه بر مرخصی استحقاقی کارکنان مناطق مذکور تجویز و پیش‌بینی شده است و از طرفی برابر رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 877ـ 1391/11/23 به لحاظ غیرمستمر بودن فوق‌العاده‌های موضوع قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367 موجب تغییر در میزان مستمری بازنشستگی نخواهد شد و نظر به اینکه به موجب آراء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره‌های 164ـ 1370/12/20 و 394ـ 1389/9/29 عدم تأمین اعتبار مسقط حقوق استخدامی نمی‌باشد، علیهذا با این اوصاف شکایت شاکی وارد و موجه تشخیص و مستنداً به موازین اشعاری و مواد 10 و 58 قانون فوق‌الذکر می‌گردد و نسبت به مطالبات برابر احکام کارگزینی فقط در صورت اشتغال در محدوده زمانی از تاریخ 1367/12/7 تا 1388/1/1 قابل پرداخت دانسته که مرخصی مستنداً به آرای وحدت رویه به شماره‌های 495 و 496 ـ 1389/11/11 و 35 و 36 ـ 1/26/1392 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برابر آخرین حکم کارگزینی و فوق‌العاده جذب مستنداً به رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 119ـ 1393/2/8 بر مبنای سال تحقق (سال خدمت) و عدم احراز ادعای طرف شکایت مبنی بر پرداخت وجه مورد شکایت حکم به ورود شکایت موضوع قانون مارالبیان اعم از مرخصی ماده 2 قانون مذکور در خواسته و پرداخت حقوق و فوق‌العاده مربوط به آن در حق شاکی صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره مستنداً به ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور شعبه 29 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970959901673ـ 1397/5/8 با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:

در خصوص تجدیدنظرخواهی به عمل آمده از دادنامه شماره 1857ـ 1396/10/13 شعبه 5 بدوی دیوان عدالت اداری که به موجب آن نسبت به خواسته تجدیدنظرخوانده مبنی بر الزام طرف شکایت به پرداخت پاداش یک ماه مرخصی خدمت در مناطق محروم و دورافتاده و از 1367/12/7 تا 1379 به نرخ یوم الاداء و پرداخت فوق‌العاده جذب مناطق محروم از زمان اجرای حکم تا پایان سال 1397 به نرخ سال استحقاق حکم به ورود شکایت صادر شده است. با بررسی مندرجات اوراق پرونده و دقت در دادخواست تجدیدنظرخواهی و لایحه دفاعیه در مرحله بدوی و با توجه به موضوع خواسته و طرف شکایت و دستگاه متبوع تجدیدنظرخوانده، نظر به اینکه بر اساس ماده یک قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم دورافتاده و مصوب 1367 مزایای این قانون در حق مستخدمین مشمول قانون استخدام کشوری و مقررات استخدامی شرکت‌های دولتی قابل پرداخت بوده و جمعیت هلال احمر از شمول قانون استخدام کشوری خارج و دارای اساسنامه جداگانه و سازمانی غیردولتی می‌باشد. الزام قانونی بر اجابت خواسته وجود ندارد و علیهذا تجدیدنظرخواهی موجه تشخیص می‌شود و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، ضمن نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته به شماره یاد شده، حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌شود. این رأی قطعی است.

ب: شعبه 9 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509980900900358 با موضوع دادخواست آقای جبار نیسی به طرفیت جمعیت هلال احمر استان خوزستان و به خواسته اجرای قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367 به موجب دادنامه شماره 9509970900900847ـ 1395/6/8 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

در خصوص شکایت مذکور نظر به اینکه به موجب احکام کارگزینی پیوست دادخواست خدمت شاکی در شهرستان محرز است و با توجه به اینکه به دلالت رأی شماره 723ـ 1386/8/22 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اعلام شهرستان محل خدمت به عنوان منطقه محروم در سال 1380 حکایت از محروم بودن منطقه مذکور در سنوات قبل از 1380 می‌نماید و طبق مواد 1 و 2 قانون جذب نیروی انسانی به مناطق محروم پرداخت فوق‌العاده جذب و مرخصی مناطق محروم علاوه بر مرخصی استحقاقی کارکنان مناطق مذکور تجویز و پیش‌بینی شده است و از طرفی برابر رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 877ـ 1391/11/23 به لحاظ غیرمستمر بودن فوق‌العاده‌های موضوع قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367 موجب تغییر در میزان مستمری بازنشستگی نخواهد شد شکایت شاکی را وارد و موجه تشخیص و مستنداً به موازین اشعاری و مواد 10 و 58 قانون فوق‌الذکر الزام طرف دیگر شکایت مبنی بر پرداخت مطالبات شاکی موضوع قانون مارالبیان اعم از مرخصی ماده 2 قانون مذکور در خواسته و پرداخت حقوق و فوق‌العاده مربوط به آن درحق شاکی صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره مستنداً به ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.

رأی مذکور به موجب رأی شماره 9609970955903545 ـ 1396/11/16 شعبه 26 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

  ج: شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509980900300977 با موضوع دادخواست آقای جلال اسفندیاری غریبوند به طرفیت جمعیت هلال احمر استان خوزستان و به خواسته پرداخت سنوات مرخصی‌های مناطق محروم از سال 1367 تا نیمه اول سال 1381 به موجب دادنامه شماره 9609970900300498 ـ 1396/2/9 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

نظر به اینکه قانون جذب نیروی انسانی، نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی و بند 3 مصوبه شماره 23347/ت/215 ـ 1376/6/12 هیأت وزیران در خصوص جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص و مجرب شاغل در دهستانها و اطلاق قانون به کلیه مستخدمان رسمی و ثابت دلالت دارد، بنابراین هر چند که جمعیت هلال احمر دارای مقررات خاص استخدامی می‌باشد ولی با توجه به اینکه بر اساس ماده 12 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب 1370/6/13 مجلس شورای اسلامی کلیه دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی که دارای مقررات خاص استخدامی هستند تابع ضوابط و مقررات این قانون خواهند بود و در اجرای ماده 6 قانون موصوف به دولت اجازه داده شده که به دستگاه‌های مشمول مقررات خاص و در مواردی که در این قانون پیش‌بینی نشده فوق‌العاده‌های خاص وضع نماید لذا شکایت شاکی را وارد تشخیص و مستنداً به مواد 10، 11 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و رأی شماره 383 و 382ـ 1380/12/5 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.    

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور شعبه 26 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970955902111ـ 1397/6/10 چنین رأی صادر کرده است:

با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، اولاً: نظر به اینکه اجرایی شدن قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم... از تاریخ 1368/1/26 بوده است، تجدیدنظرخوانده برای قبل از این تاریخ استحقاقی نداشته، لذا مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض بخش مربوط از دادنامه تجدیدنظرخواسته، حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. ثانیاً: در خصوص 1368/1/26 الی نیمه اول سال 1380 با عنایت به اینکه تجدیدنظرخواه در نقاط مشمول قانون صدرالذکر خدمت کرده است و با توجه به مفاد ماده 23 قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب 1367 که حسب آن امور استخدامی کارکنان اداری ثابت و حقوق بگیر جمعیت موصوف مطابق قوانین و مقررات استخدامی است و اینکه مفاد ماده 10 اصلاحی مصوب 1382 (بند 4 جزء ب) ناسخ حکم مقرر در ماده 13 پیش گفته نمی‌باشد ضمن اینکه تجدیدنظرخوانده مزایای سنوات قبل از سال 1382 را مطالبه کرده است. بر این اساس و با توجه به مفاد ماده 1 قانون صدرالذکر، تجدیدنظرخواسته از مشمولان این قانون بوده و در نتیجه استحقاق دریافت مزایای ماده 2 (مرخصی) را داشته است. با توجه به مراتب مذکور ضمن رد تجدیدنظرخواهی و با قید پرداخت بر اساس آخرین حقوق زمان اشتغال تجدیدنظرخوانده، بخش مربوط از دادنامه تجدیدنظرخواسته نتیجتاً تأیید می‌گردد. این رأی قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1399/5/21 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف ـ تعارض در آراء محرزاست.

ب ـ مطابق ماده یک قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب سال 1367 مقرر شده است: «مزایای این قانون به مستخدمین مشمول قانون استخدام کشوری و مقررات استخدامی شرکتهای دولتی تعلق می‌گیرد»  و مطابق ماده 23 قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب 1367/2/8 «امور استخدامی کارکنان اداری ثابت و حقوق بگیر جمعیت، تابع قوانین و مقررات استخدام کشوری است.» با توجه به این که ماده 23 قانون اساسنامه در اصلاحات بعدی منسوخ و دچار تغییر نشده است و با توجه به این که شاکیان پرونده‌های موضوع تعارض از کارکنان اداری ثابت و حقوق بگیر جمعیت هلال احمر هستند، بنابراین برخورداری از مزایای قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی با لحاظ ارکان قانون استحقاق آنان است و رأی شماره 3545 ـ 1396/1/6 شعبه 26 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که در مقام تأیید رأی شماره 847ـ 1395/6/8 شعبه 9 بدوی دیوان عدالت اداری صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی