سياست‌هاي كلي آمايش سرزمين
سياست‌هاي كلي آمايش سرزمين
مصوب 21/9/1390 مقام معظم رهبري
الف- توسعه منابع انساني به عنوان ركن اصلي آمايش سرزمين از طريق:
1- تربيت انسان‌هاي سالم، با انگيزه، شاداب، متدين، وطن‌دوست، جمع‌گرا، نظم‌پذير و قانون‌گرا.
2- ارتقاي سطح آموزش، پژوهش و بهره‌وري نيروي كار در جهت افزايش سهم منابع انساني در تركيب عوامل مؤثر در توليد ثروت ملي.
3- برقراري تناسب كمي و كيفي جمعيت و استقرار متعادل آن در پهنه سرزمين و تعميم و گسترش شبكه‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي.
4- بهبود شاخص‌هاي توسعه انساني با تأكيد بر تدين، شكوفايي استعدادها و خلاقيت‌ها، گسترش سلامت و ارتقاي سطح دانش عمومي.
ب- توجه به يكپارچگي ملي و سرزميني و تقويت هويت اسلامي - ايراني و مديريت سرزمين از طريق:
1- استفاده مؤثر از موقعيت، ميراث تاريخي و جاذبه‌هاي فرهنگي و طبيعي كشور در مسير اهداف توسعه، تقويت گردشگري و حفاظت از سوابق تاريخي.
2- تنظيم اثربخش رابطه دولت و مردم و افزايش سازمان‌يافته سهم مردم در امور كشور با توجه به سياست‌هاي كلي مصوب در بخش «وحدت و همبستگي ملي»، «امنيت‌ملي» و «اقوام و مذاهب».
3- تعامل سازنده ميان ارزش‌ها و مزيت‌هاي مناطق گوناگون كشور با استفاده از ظرفيت‌هاي فرهنگي، آموزشي، اقتصادي و انگيزه‌هاي ملي و اقدام در جهت تفويض اختيارات مناسب قانوني به سطوح منطقه‌اي و محلي با رعايت تمركز امور سياستگذاري و حاكميتي.
ج – ارتقاي كارآيي و بازدهي اقتصادي و تسهيل روابط دروني و بيروني اقتصاد كشور با:
1- تقسيم كار ملي با توجه به استعدادهاي طبيعي و خلق مزيت‌هاي جديد در مناطق مختلف كشور.
2- هم‌افزايي مزيت‌هاي كشور، نوسازي بخش كشاورزي متناسب با منابع توليد و پهنه‌بندي اقليمي، اصلاح و تكميل زنجيره‌هاي توليد صنعتي، سازماندهي بخش خدمات نوين و توليد كالا و خدمات دانش پايه.
3- فراهم آوردن زمينه‌هاي مناسب مديريتي و زيربنايي در مناطق مختلف و ارتقاي مستمر سطح شاخص بهره‌وري ملي و افزايش سهم منابع انساني در توليد ثروت ملي متناسب با استعداد مناطق كشور.
د- دستيابي به تعادل‌هاي منطقه‌اي متناسب با قابليت‌ها و توان‌هاي هر منطقه با توجه به نكات زير:
1- ايجاد امكانات عادلانه و فرصت‌هاي برابر و رفع تبعيض ناروا در مناطق كشور.
2- تعيين نقش ملي و فرامرزي مناطق مختلف كشور براي رسيدن به تعادل‌هاي منطقه‌اي و تقويت وحدت و يكپارچگي ملي.
3- فراهم آوردن زمينه‌هاي مناسب براي افزايش سهم جمعيت و فعاليت در مناطق كم تراكم با اولويت مناطق شرقي و جنوبي كشور.
هـ- سامان بخشي فضاي مناسب مراكز زيست و فعاليت به ويژه در مناطق مرزي با تأكيد بر مشاركت مؤثر مردم با:
1- ساماندهي، مديريت كلان و نظارت مستمر بر پيشرفت و آباداني كشور با ايجاد شبكه به هم پيوسته مناطق اسكان و فعاليت‌هاي ملي و تعريف نقش و كاركرد فراملي هريك از آنها در جهت تحقق اهداف چشم‌انداز و اصول آمايش سرزمين.
2- تقويت هدفمند عوامل پيشرفت و آباداني در مناطق حساس و ويژه با توجه به ملاحظات دفاعي، امنيتي، فرهنگي، اجتماعي و زيست محيطي و افزايش نقش و فعاليت مردم در فرآيند توسعه.
3- توسعه هماهنگي جزايز و سواحل جنوب و شمال كشور با بهره‌گيري از ظرفيت استان‌هاي همجوار، موقعيت جغرافيايي، زيربناهاي اساسي، منابع دريايي و نفت و گاز و استقرار صنايع مرتبط، پشتيبان و انرژي‌بر و توسعه بازرگاني، گردشگري، آموزش عالي، فني- حرفه‌اي و تحقيقات با تقويت تعامل فراملي (طي ده سال در قالب دو برنامه پنج‌ساله).
4- توسعه هماهنگ مناطق مرزي در شرق و غرب كشور با تقويت امور زيربنايي و بهره‌گيري از مزيت‌هاي نسبي جهت توسعه ظرفيت ملي گردشگري، آموزشي، بازرگاني و تعامل فرامرزي.
و- رعايت ملاحظات امنيتي و دفاعي در استقرار جمعيت و فعاليت در سرزمين با تكيه‌بر:
1- انتخاب مكان‌هاي مناسب و استقرار مراكز زيست و فعاليت و همچنين مراكز حياتي و حساس، متناسب با ملاحظات اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي به‌ويژه امنيتي و پدافند غيرعامل.
2- ارتقاي فعاليت‌هاي توسعه‌اي ملي و استاني در مناطق مرزي با اعطاي مشوق‌هاي اقتصادي و تقويت زيربناها و استقرار مناسب جمعيت و تقويت نيروهاي نظامي و انتظامي متناسب با تهديدات.
3- ساماندهي سطوح خدمات و استقرار جمعيت در كشور با توجه به مديريت سوانح طبيعي، حوادث و منابع آب و رعايت شرايط زمين‌شناسي جهت افزايش ضريب ايمني تأسيسات زيربنايي و حياتي و ابنيه مراكز جمعيتي و شهرها و روستاها.
4- تقويت همگرايي، يكپارچگي ملي، وحدت و پيوندهاي اجتماعي با ارتقاي سطح توسعه يافتگي مناطق مختلف كشور و ايجاد قطب‌ها و كانون‌هاي توسعه.
5- پيشگيري از مهاجرت‌هاي بي‌رويه به مراكز استان‌ها با تدابير لازم.
ز- استفاده از موقعيت ممتاز جغرافيايي در جهت كسب جايگاه شايسته منطقه‌اي و جهاني از طريق:
1- تعامل و همكاري با كشورهاي منطقه و جهان به‌ويژه حوزه تمدن ايراني- اسلامي با تقويت نقش آفريني سياسي، اقتصادي، فرهنگي و امنيتي كشور در جهت تأمين منافع‌ملي يا مشترك.
2- تقويت شبكه ريلي و راه‌هاي ارتباطي اصلي و شرياني سرزمين و تبديل كشور به مركز عبور و مرور هوايي منطقه براي ترانزيت كالا و مسافر و نيز ايفاي نقش مركزيت مبادله انرژي (نفت، گاز، برق) و مخابرات در منطقه به منظور حفظ امنيت و منافع ملي.
3- جلب مشاركت كشورهاي منطقه در طراحي، سرمايه‌گذاري و فعاليت‌هاي مشترك در زمينه‌هاي مختلف به ويژه اقتصادي و زيربنايي در جهت تأمين منافع مشترك منطقه‌اي.
4- ايجاد و تقويت نهادها و تشكل‌هاي منطقه‌اي در زمينه‌هاي گوناگون به ويژه علمي، فرهنگي، اقتصادي، و زيست‌محيطي با بهره‌گيري از عناصر هويت ايراني- اسلامي.
5- انتخاب تعدادي از كلان‌شهرها، بنادر و جزاير مستعد كشور و تجهيز آنها به خدمات پيشرفته ارتباطي و اطلاعاتي براي پذيرش نقش فراملي.
6- ايفاي نقش محوري در تعاملات علمي – فني با منطقه و ساير كشورها با صدور خدمات فني، مهندسي و آموزشي.
ح – حفظ، احيا و بهره‌وري بهينه از سرمايه‌ها، منابع طبيعي تجديدشونده و حفظ محيط‌زيست در طرح‌هاي توسعه.