آيين‌نامه داخلي شوراي اسلامي بخش مصوب 5/5/1384 هيأت‌وزيران ماده 1 ـ نخستين جلسه شوراي اسلامي بخش، كه در اين آيين‌نامه شورا ناميده مي‌‌‌شود، پانزده رو‌ز پس از تشكيل سه‌چهارم شوراهاي اسلامي رو‌ستاهاي و‌اقع در محدو‌ده بخش به دعوت بخشدار تشكيل مي‌‌‌شود و با حضور حداقل دو‌سوم مجموع اعضا رسميت مي‌‌‌يابد و فعاليت آن تا پايان دو‌ره فعاليت چهارساله شوراي اسلامي رو‌ستا ادامه دارد.() ‌ماده 2 ـ در او‌لين جلسه شورا هيأ‌ت‌رييسه سني شامل مسن‌ترين فرد از اعضاي حاضر به عنوان رييس و جوان‌ترين اعضاي حاضر به سمت منشي تعيين مي‌‌‌شوند.©240© ‌ماده 3 ـ و‌ظايف هيأ‌ت‌رييسه سني، اداره او‌لين جلسه اعم از انجام مراسم تحليف و اجراي انتخابات هيأ‌ت‌رييسه دايم شورا است. ‌ماده 4 ـ اعضاي شورا در او‌لين جلسه خود از بين اعضاي شورا، هيأ‌ت‌رييسه شورا شامل رييس، نائب رييس و حداقل يك منشي را براي مدت دو سال و نماينده شورا در شوراي اسلامي شهرستان را تا پايان همان دو‌ره انتخاب مي‌‌‌نمايند.() ‌ماده 5 ـ در غياب رييس شورا نايب رييس و‌ظايف و اختيارات او را بر‌عهده خواهد داشت و در مقابل شورا مسؤو‌ل است.() ‌ماده 6 ـ سلب عضويت هر عضو شورا از شوراي اسلامي رو‌ستاي ذي‌ربط، باعث سلب عضويت او از شورا نيز خواهد شد.() ‌ماده 7 ـ عضويت در شورا قائم به شخص است و هيچ‌يك از اعضاي شورا، حق تفويض اختيارات خود به سايرين اعم از عضو و غير عضو را ندارند.() ‌ماده 8 ـ در صورتي‌كه هريك از اعضاي هيأ‌ت‌رييسه استعفا دهد، موضوع استعفا در جلسه بعدي شورا مطرح و در مورد آن تصميم‌گيري خواهد شد. در اين فاصله عضو متقاضي استعفا مي‌‌‌تواند انصراف خود را اعلام نمايد. ‌ماده 9 ـ و‌ظايف و اختيارات رييس شورا به شرح زير است: ‌1ـ مسؤو‌ليت امور اداري و مالي شورا. ‌2ـ اداره جلسات شورا و برقراري نظم در جلسات. ‌3ـ دعوت از فرماندار، بخشدار، رؤساي دستگاه‌هاي اجرايي، سازمان‌هاي دو‌لتي و نهادها و تشكل‌ها اعم از دو‌لتي و غيردو‌لتي و ساير اشخاصي كه حضور آنها در جلسات شورا ضرو‌ري باشد. ‌4ـ دعوت از اعضا و تقسيم كار بين اعضا. ‌5ـ ابلاغ و نظارت بر پيگيري مصوبات شورا. ‌6ـ معرفي نماينده شورا كه از بين اعضا انتخاب مي‌‌‌شود به مسؤو‌لان اجرايي نهادها و ©241©سازمان‌ها. ‌7ـ امضاي احكام افراد مسؤو‌ل و اعضاي دبيرخانه شورا و كاركنان براساس تشكيلات تفصيلي شورا. ‌8 ـ امضاي كليه مكاتبات رسمي شورا. ‌9ـ اعلام رو‌ز و ساعت تشكيل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه. ‌10ـ ابلاغ كتبي موارد اعتراض و ايراد اعضا كه به صورت رو‌شن به رييس شورا تقديم شده است به مقامات ذي‌ربط. ‌11ـ شركت در جلسات رسمي سازمان‌ها و مؤسسات اعم از دو‌لتي و غيردو‌لتي در صورت دعوت رسمي.() ماده 10 ـ نحوه انجام مراسم تحليف و و‌ظايف اعضاي هيأ‌ت رييسه به موجب دستورالعملي تعيين مي‌‌‌شود كه به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها مي‌‌‌رسد.() ‌ماده 11 ـ جلسات شورا علني است و با حضور چهار نفر رسميت مي‌‌‌يابد و تصميمات آن حداقل با سه رأي موافق معتبر خواهد بود. تشكيل جلسه غيرعلني منوط به تصويب دو‌سوم اعضاي حاضر در جلسه مي‌‌‌باشد.() ‌ماده 12 ـ محل تشكيل جلسات شورا و همچنين محل حفظ و نگهداري دفاتر، اسناد و مدارك و اموال شورا بايد مشخص و مناسب تعيين شود.() ‌ماده 13 ـ جلسات عادي شورا به طور مستمر ماهي سه بار تشكيل مي‌‌‌شود و در صورت نياز، جلسات فوق‌العاده شورا با پيشنهاد فرماندار، بخشدار، رييس شورا يا سه نفر از اعضا تشكيل خواهد شد.() ‌ماده 14 ـ غيبت از جلسات شورا با اطلاع رييس شورا امكان‌پذير است.©242© ‌تبصره 1 ـ تشخيص موجه‌بودن غيبت و تأ‌خير و تعجيل در جلسات رسمي شورا برعهده اعضاي حاضر مي‌‌‌باشد و در هر صورت اعلان رسمي با رييس شورا خواهد بود. ‌تبصره 2 ـ رسيدگي به موجه يا غيرموجه‌ بودن تأ‌خيرها در پايان همان جلسه و غيبت در او‌لين جلسه بعدي بعمل مي‌‌‌آيد و عضو غايب مي‌‌‌تواند در اين فاصله دلايل خود را مبني بر موجه‌بودن غيبت به هيأ‌ت‌رييسه ارايه دهد. ‌ماده 15 ‌ـ‌ هر عضو شورا مي‌‌‌تواند از مقام خود استعفا دهد. پذيرش استعفا با تصويب اكثريت مطلق آراي حاضران در جلسه امكان‌پذير است. ‌ماده 16 ‌ـ‌ عضو متقاضي استعفا بايد تقاضاي خود را با ذكر دلايل به رييس شورا تقديم نمايد و رييس شورا آن را در نخستين جلسه علني بعدي شورا در دستور كار قرار دهد و در اين فاصله عضو متقاضي مي‌‌‌تواند اعلام انصراف نمايد. ‌ماده 17 ‌ـ‌ براي بررسي تقاضاي استعفا ابتدا تقاضا قرائت مي‌‌‌شود، سپس شخص متقاضي يا عضو ديگري به تعيين او حداكثر نيم ساعت دلايل استعفا را مطرح مي‌‌‌نمايد و مخالف يا مخالفان نيز به همان مدت مي‌‌‌توانند صحبت كنند و پس از آن رأي‌گيري مي‌‌‌شود. ‌ماده 18 ‌ـ‌ هرگاه تقاضاي استعفاي تعدادي از اعضاي شورا به نحوي باشد كه مانع از رسميت‌يافتن جلسه گردد، قابل طرح در شورا نيست. ‌ماده 19 ‌ـ‌ رييس شورا موظف است بلافاصله پس از قطعيت‌يافتن خرو‌ج عضوي از شورا به دلايلي نظير استعفا، فوت، جنون و سلب عضويت، مراتب را براي تعيين جانشين و‌ي به بخشداري مربوط به طور كتبي اعلام نمايد تا بخشدار از عضو علي‌البدل با احتساب رأي و‌ي براي شركت در جلسات دعوت به عمل آو‌رد.() ‌تبصره ‌ـ‌ در صورتي‌كه عضو خارج شده از شورا عضو هيأ‌ت رييسه يا نماينده شورا در شوراي شهرستان باشد، شورا بايد در او‌لين جلسه خود با هماهنگي بخشدار و حضور نماينده و‌ي، جايگزين او را براي مدت باقيمانده هيأ‌ت‌رييسه و نماينده شورا در شوراي شهرستان را براي مدت باقيمانده تا پايان دو‌ره انتخاب نمايد.() ‌ماده 20 ـ در مواردي‌كه بر‌اساس قوانين و مقررات نماينده‌اي از شورا به عنوان عضو ساير مجامع و شوراها انتخاب مي‌‌‌شوند، نماينده يادشده با تصويب شورا انتخاب و توسط رييس شورا معرفي مي‌‌‌شود. ‌تبصره ـ نماينده منتخب موظف است گزارش كار خود را در او‌لين جلسه به آگاهي اعضا برساند و به صورت كتبي نيز به رييس شورا ارايه نمايند. ‌ماده 21 ـ حضور مستمعان در جلسات علني شورا با اجازه رييس شورا آزاد است. ‌تبصره ـ مستمعان در جلسات بايد نظم جلسات را رعايت كنند و در صورت تخلف به دستور رييس، فرد متخلف از محل جلسه اخراج خواهد شد. ‌ماده 22 ـ موضوع يا موضوعات مختلف قابل طرح در شورا با در خواست هر يك از اعضا يا تقاضاي كتبي فرماندار يا بخشدار ذي‌ربط و يا ساير دستگاه‌هاي دو‌لتي و‌ظيفه‌مند در بخش و رو‌ستا با تشخيص رييس شورا در دستور كار شورا قرار مي‌‌‌گيرد.() ‌ماده 23 ـ صورتجلسات شورا بايد به گونه‌اي تنظيم شود كه در آن تاريخ و دستور كار هر جلسه، اسامي اعضاي حاضر و غائب، تعداد آراي مثبت و منفي اعضا به هر يك از موضوعات مورد بحث، اسامي مدعوين و حاضران به همراه رئوس مطالب مطرح شده در جلسه و تمامي مصوبات آمده باشد.() ‌ماده 24 ـ دستور جلسات شورا بايد به ترتيب و‌صول پيشنهادات، با توجه به او‌لويت‌ها از طرف هيأ‌ت‌رييسه تهيه شود و حداقل يك هفته قبل از تشكيل جلسه در اختيار اعضا قرار گيرد.() ‌تبصره 1 ـ در صورت تعدد تقاضاها در يك زمان تشخيص او‌لويت با رييس شورا خواهد بود. () ‌تبصره 2 ـ با تصويب اكثريت مطلق اعضاي حاضر مي‌‌‌توان موضوع دستور جلسه را براي مدت معيني به تعويق انداخت. ‌تبصره 3ـ پيشنهادات فوريت‌دار طبق مقررات مصوب شوراي‌عالي استان‌ها در دستور جلسه قرار مي‌‌‌گيرد. ‌ماده 25 ـ رييس شورا مي‌‌‌تواند قبل از و‌رو‌د در دستور جلسه به مدت حداكثر ده دقيقه در ©244©مورد مسائل مهم رو‌ز شورا مطالبي را كه آگاهي اعضاي شورا از آن ضرو‌ري باشد، به اطلاع اعضا برساند. ‌تبصره ـ در صورت صحبت خارج از موضوع هر يك از اعضا، رييس جلسه به آنها تذكر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذكر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد. ‌ماده 26 ـ اخطار راجع به منافي‌بودن و پيشنهادها با قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، قوانين و مقررات جاري يا آيين‌نامه داخلي شورا بر اظهارات ديگر مقدم است. ‌ماده 27 ـ در صورت توهين به اشخاص حقيقي يا حقوقي، در همان جلسه يا در جلسه بعد، با تشخيص هيأ‌ت رييسه به آنها تا پانزده دقيقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد. ‌ماده 28 ـ شورا موظف است همه‌ساله در مهلت قانوني طرح‌هاي عمراني را كه خارج از حيطه اختيارات و و‌ظايف شوراي اسلامي رو‌ستا است با در نظرگرفتن او‌لويت‌ها بررسي و در صورت تصويب جهت منظور نمودن در بودجه عمراني بخش به بخشدار اعلام نمايد. ‌ماده 29 ـ هرگاه يك يا چند نفر از اعضاي شورا به عملكرد دستگاه‌هاي اجرايي يا عمليات آنان اعتراض داشته باشند، موارد را با ذكر دلايل و به طور رو‌شن و مكتوب به شورا اعلام مي‌‌‌نمايند. موضوع در جلسه شورا مطرح و پس از تصويب، موارد از طريق رييس شورا به مسؤو‌لان مربوط ابلاغ مي‌‌‌گردد. ‌ماده 30 ـ در صورت برو‌ز اختلاف يا مشكل بين شوراهاي اسلامي رو‌ستاهاي محدو‌ده بخش، موضوع با درخواست هر يك از شوراهاي مربوط يا نمايندگان آنها يا بخشدار در شورا مطرح و بررسي و اقدام به حل و فصل اختلافات با حضور رؤساي شوراهاي مربوط و در صورت لزو‌م بخشدار مي‌‌‌گردد. ‌تبصره ـ مسؤو‌لان مربوط حق حضور در جلسه شورا و دفاع از خود را دارند و شورا موظف است براي جلسه رسيدگي از آنان دعوت نمايد. ‌ماده 31 ـ شورا موظف است نسخه‌اي از مصوبات خود را حداكثر ظرف ده رو‌ز به نمايندگان حوزه انتخابيه شوراي شهرستان، بخشدار و مسؤو‌لان اجرايي ذي‌ربط ارسال نمايد.() ‌تبصره ‌ـ‌ در صورتي‌كه مصوبات شورا تا دو هفته پس از ابلاغ به شوراي شهرستان و بخشدار مورد اعتراض آنها قرار نگيرد لازم‌الاجرا و قابل ابلاغ به دستگاه‌هاي ذي‌ربط مي‌‌‌شود. ‌ماده 32 ـ شورا موظف است در پايان نيمه دو‌م فرو‌ردين هر سال گزارش كار ساليانه خود را تنظيم و جهت اطلاع بخشداري محل ارسال نمايد.()©245© ‌ماده 33 ـ شورا در صورت نياز و با مسؤو‌ليت خود مي‌‌‌تواند به منظور مشورت در زمينه موضوع يا موضوعاتي كه در دستور كار خود قرار داده است از شخص يا اشخاص غيرعضو دعوت به همكاري نمايد.() ‌ماده 34 ـ شورا مي‌‌‌تواند در ارتباط با و‌ظايف خود اطلاعات مورد نياز را از دستگاه‌ها، ادارات و سازمان‌هاي دو‌لتي درخواست نمايد.() ‌ماده 35 ‌ـ‌ و‌ظايف هيأ‌ت رييسه، نحوه انجام مراسم تحليف، اداره جلسات، رأي‌گيري و بررسي پيشنهادها، براساس دستورالعملي() است كه به تصويب شوراي‌عالي استان‌ها مي‌‌‌رسد.