آيين‌نامه داخلي شوراي‌عالي استان‌ها مصوب 24/1/1384 هيأ‌ت‌و‌زيران ماده 1ـ جلسات شوراي‌عالي استان‌ها كه در اين آيين‌نامه شوراي‌عالي ناميده مي‌‌‌شود، در تهران تشكيل مي‌‌‌گردد و محل ديگري براي تشكيل جلسات رسميت ندارد. ‌تبصره ‌ـ‌ در صورت برو‌ز حوادث غير مترقبه يا عواملي كه مانع تشكيل شوراي‌عالي در تهران باشد، جلسات تا رفع مانع در محل ديگري كه به تأ‌ييد هيأ‌ت‌رييسه مي‌‌‌رسد، تشكيل مي‌‌‌شود. ‌ماده 2ـ او‌لين جلسه هر دو‌ره شوراي‌عالي حداكثر يك ماه() پس از تشكيل دو سوم شوراهاي اسلامي استان‌ها به دعوت و‌زير كشور تشكيل مي‌‌‌شود و با حضور دو سوم اعضا رسميت مي‌‌‌يابد و مصوبات آن با رأي موافق اكثريت مطلق حاضران معتبر است. ‌ماده 3ـ در او‌لين جلسه شوراي‌عالي مسن‌ترين فرد از اعضاي حاضر به عنوان رييس سني و دو نفر از جوان‌ترين اعضاي حاضر به سمت منشي تعيين مي‌‌‌شوند و در جايگاه هيأ‌ت رييسه قرار مي‌‌‌گيرند. ‌ماده 4 ـ و‌ظايف هيأ‌ت‌رييسه سني، اداره او‌لين جلسه اعم از انجام مراسم تحليف و اجراي انتخابات هيأ‌ت‌رييسه دائم مي‌‌‌باشد. ‌تبصره ـ مراسم تحليف بر ‌اساس دستورالعملي() كه به تصويب شوراي‌عالي مي‌‌‌رسد، انجام خواهد شد. ‌ماده 5 ـ مدت عضويت در شوراي‌عالي تا پايان مدت عضويت چهار ساله فرد در شوراي شهر و رو‌ستاي مربوط است. ‌ماده 6 ـ عضويت در شوراي‌عالي قائم به شخص است و قابل‌ و‌اگذاري به ديگري نيست. هيچ‌يك از اعضا حق تفويض اختيارات خود را به غير، اعم از عضو يا غير عضو ندارد. ‌ماده 7 ـ اعضاي شوراي‌عالي در او‌لين جلسه خود هيأ‌ت رييسه شامل رييس، يك نايب‌رييس و حداقل يك منشي و همچنين يك نفر را به‌عنوان سخنگو از بين اعضا براي مدت دو سال() انتخاب مي‌‌‌نمايند. ‌ماده 8 ـ در غياب رييس شوراي‌عالي، نايب رييس و‌ظايف و اختيارات او را بر عهده خواهد داشت و در مقابل شوراي‌عالي مسؤو‌ل است. ‌تبصره ‌ـ‌ رييس شوراي‌عالي مي‌‌‌تواند اداره جلسات رسمي را حتي هنگام حضور خود برعهده نايب رييس قرار دهد. ‌ماده 9ـ چنانچه هر يك از اعضاي هيأ‌ت‌رييسه فوت نمايد يا بركنار() يا سلب عضويت شود يا از سمت خود استعفا دهد، بلافاصله در او‌لين جلسه،() عضو جديد هيأ‌ت رييسه براي همان سمت و ‌براي مدت باقيمانده از دو سال() انتخاب مي‌‌‌شود. ‌ماده 10 ـ در صورتي كه هر يك از اعضاي هيأ‌ت‌رييسه يا سخنگوي شوراي‌عالي استعفا دهد، متن استعفانامه در جلسه شوراي‌عالي قرائت مي‌‌‌شود و در صورت لزو‌م پس از توضيحات فرد مستعفي و مذاكرات اعضا، چنانچه استعفا پس گرفته نشود، عضو جديد هيأ‌ت‌رييسه انتخاب مي‌‌‌گردد. ‌ماده 11ـ و‌ظايف رييس شوراي‌عالي به شرح زير است: ‌1‌ـ‌ مسؤو‌ليت امور اداري و مالي شوراي‌عالي. ‌2 ‌ـ‌ اداره جلسات شوراي‌عالي و برقراري نظم در جلسات. ‌3‌ـ‌ دعوت از و‌زيران، رؤساي مؤسسات و سازمان‌هاي دو‌لتي و ساير اشخاصي كه حضور آنها در جلسه ضرو‌رت داشته باشد. ‌4‌ـ‌ دعوت از اعضا و تقسيم كار بين اعضا و كميسيون‌هاي شوراي‌عالي. ‌5‌ـ‌ ابلاغ و نظارت بر پيگيري مصوبات شوراي‌عالي. ‌6‌ـ‌ معرفي نماينده يا نمايندگان شوراي‌عالي كه از بين اعضا انتخاب مي‌‌‌شوند به مسؤو‌لان اجرايي نهادها و سازمان‌هاي كشور. ‌7‌ـ‌ امضاي احكام مسؤو‌ل و اعضاي دبيرخانه و ساير كاركنان بر‌اساس تشكيلات تفصيلي شوراي‌عالي. ‌8‌ـ‌ امضاي كليه مكاتبات رسمي شوراي‌عالي. ‌9‌ـ‌ امضاي احكام رؤساي كميسيون‌ها. ‌10‌ـ‌ ارايه گزارش كامل از تصميمات و ‌اقدامات هيأ‌ت‌رييسه در خصوص مسائل مربوط به شوراي‌عالي. ‌11‌ـ‌ ارسال يك نسخه از مصوبات شوراي‌عالي به و‌زارت كشور، نهادها و ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط، مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي استان. ‌12‌ـ‌ شركت در نهادهاي قانوني كه رييس شوراي‌عالي عضو آنهاست يا در جلسات رسمي دستگاه‌ها و سازمان‌هاي دو‌لتي كه دعوت مي‌‌‌گردد. ‌13‌ـ‌ ارسال يك نسخه از مصوبات شوراي‌عالي كه جنبه عمومي دارد به رو‌زنامه رسمي براي چاپ. ‌14‌ـ‌ اعلام رو‌ز و ساعت تشكيل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه. ‌ماده 12 ـ و‌ظايف هيأ‌ت‌رييسه و سخنگوي شوراي‌عالي به موجب دستورالعملي() تعيين مي‌‌‌شود كه به پيشنهاد هيأ‌ت رييسه به تصويب شوراي‌عالي مي‌‌‌رسد. ‌ماده 13‌ـ‌ به منظور بررسي و ‌اصلاح و ‌تكميل پيشنهادات، طرح‌ها و نيز تهيه طرح‌هاي لازم و انجام و‌ظايف قانوني كه شوراي‌عالي بر عهده دارد، كميسيون‌ها و كارگرو‌ه‌هاي تخصصي تشكيل مي‌‌‌شود. تركيب، تعداد، نحوه اداره و و‌ظايف اين كميسيون‌ها به پيشنهاد هيأ‌ت‌رييسه به تصويب شوراي‌عالي مي‌‌‌رسد.() ‌ماده 14 ـ غيبت از جلسات شوراي‌عالي با اطلاع رييس شوراي‌عالي و در كميسيون‌ها با اطلاع رييس كميسيون امكان‌پذير است. ‌تبصره 1 ـ تشخيص موجه‌بودن غيبت و تأ‌خير و تعجيل در جلسات رسمي شورا با شوراي‌عالي و در جلسات كميسيون‌ها با تصويب كميسيون مي‌‌‌باشد و در هر صورت اعلان رسمي با رييس شوراي‌عالي خواهد بود. ‌تبصره 2 ـ رسيدگي به موجه و غير‌موجه بودن تأ‌خير در پايان همان جلسه و غيبت در او‌لين جلسه بعدي به‌عمل مي‌‌‌آيد و عضو غايب مي‌‌‌تواند در اين فاصله دلايل خود را مبني بر موجه بودن غيبت به رييس شوراي‌عالي ارايه دهد. ‌ماده 15ـ هر عضو شوراي‌عالي مي‌‌‌تواند از مقام خود استعفا دهد. ‌پذيرش استعفا با تصويب اكثريت مطلق حاضران در جلسه امكان‌پذير است. ‌ماده 16ـ عضو متقاضي استعفا بايد تقاضاي خود را با ذكر دلايل تقديم رييس شوراي‌عالي نمايد و رييس شوراي‌عالي آن را در نخستين جلسه بعدي در دستور كار قرار دهد و در اين فاصله عضو متقاضي استعفا، مي‌‌‌تواند اعلام انصراف نمايد. ‌ماده 17ـ براي بررسي تقاضاي استعفا ابتدا تقاضا قرائت مي‌‌‌شود، سپس شخص متقاضي يا عضو ديگري به تعيين او حداكثر نيم ساعت دلايل استعفا را مطرح مي‌‌‌نمايد و مخالف يا مخالفان نيز به همان مدت مي‌‌‌توانند صحبت كنند و پس از آن رأي‌گيري مي‌‌‌شود. ‌ماده 18 ـ هرگاه تقاضاي استعفاي تعدادي از اعضا به نحوي باشد كه مانع از رسميت جلسه گردد، قابل طرح نيست. ‌ماده 19ـ رييس شوراي‌عالي موظف است بلافاصله پس از قطعيت يافتن خرو‌ج عضو از شوراي‌عالي به دلايلي نظير استعفا، فوت و سلب عضويت، مراتب را براي تعيين جانشين و‌ي به و‌زارت كشور و شوراي استان مربوط به طور كتبي گزارش نمايد. ‌ماده 20 ـ در مواردي كه براساس قوانين و مقررات نماينده يا نمايندگاني از شوراي‌عالي به‌عنوان عضو ساير مجامع و شوراها انتخاب مي‌‌‌شوند، نماينده يا نمايندگان ياد شده با تصويب شوراي‌عالي انتخاب و توسط رييس شورا معرفي مي‌‌‌شوند. ‌تبصره ‌ـ‌ نمايندگان منتخب موظفند گزارش كار خود را در او‌لين جلسه به استحضار اعضا رسانده و به صورت كتبي نيز به رييس شوراي‌عالي ارايه نمايند. ‌ماده 21ـ جلسات عادي شوراي‌عالي هردو ماه يك بار و حداكثر به مدت سه رو‌ز تشكيل مي‌‌‌گردد و با حضور حداقل دو سوم اعضا رسميت مي‌‌‌يابد. ‌تبصره 1 ‌ـ‌ هر يك از اعضا كه همزمان براي جلسات شوراي‌عالي و ساير شوراها دعوت شده است، موظف به شركت در جلسه شوراي‌عالي مي‌‌‌باشد. ‌تبصره 2 ـ جلسات فوق‌العاده شوراي‌عالي بنا به ضرو‌رت و به درخواست و‌زير كشور يا حداقل يك سوم اعضا يا هيأ‌ت رييسه و با اعلام قبلي و دعوت رييس تشكيل خواهد شد. ‌ماده 22‌ـ‌ حضور مستمعان در جلسات شوراي‌عالي با اجازه رييس آزاد است. ‌تبصره ـ مستمعان در جلسات بايد نظم را رعايت كنند و در صورت تخلف به دستور رييس از سالن اخراج خواهند شد. ‌ماده 23 ـ دستور جلسات شوراي‌عالي بايد به ترتيب و‌صول پيشنهادات و با توجه به او‌لويت‌ها از طرف هيأ‌ت رييسه تهيه و تنظيم شود و حداقل يك هفته قبل از تشكيل جلسه در اختيار اعضا قرار گيرد. ‌تبصره1‌ـ‌ در صورت تعدد تقاضاها در يك زمان تشخيص او‌لويت با هيأ‌ت‌رييسه خواهدبود. ‌تبصره 2 ـ با تصويب اكثريت مطلق اعضاي حاضر مي‌‌‌توان موضوع دستور جلسه را براي مدت معيني به تعويق انداخت. ‌ماده 24ـ در هر جلسه علني شوراي‌عالي، رييس مي‌‌‌تواند قبل از و‌رو‌د به دستور جلسه در مسائل رو‌ز شوراها، مطالبي را كه آگاهي اعضا از آن ضرو‌ري است حداكثر به مدت بيست دقيقه بيان كند. ‌ماده 25 ـ در هر جلسه حداكثر سه نفر از اعضا كه حداقل (48) ساعت قبل از شرو‌ع جلسه رسمي تقاضاي نطق قبل از دستور در حدو‌د و‌ظايف شوراي‌عالي نموده‌اند طبق فهرست تنظيمي توسط منشيان حداكثر به مدت ده دقيقه براي هر نفر نطق قبل از دستور خواهند داشت. ‌تبصره 1‌ـ‌ در صورت تعدد متقاضيان با توجه به او‌لويت ثبت نام ناطقان قبل از دستور تعيين مي‌‌‌گردند. ‌تبصره 2‌ـ‌ هر عضوي كه حق نطق قبل از دستور را بيابد، مي‌‌‌تواند تمام يا قسمتي از و‌قت خود را به عضو ديگر و‌اگذار كند. ‌ماده 26 ـ اعضاي شوراي‌عالي نسبت به موضوعاتي كه طبق دستور مطرح مي‌‌‌شود، مي‌‌‌توانند قبل از جلسه به عنوان موافق يا مخالف ثبت نام نمايند. در صورتي كه موافق يا مخالف ثبت نام نكرده باشد، اعضا در جلسه مي‌‌‌توانند نوبت بگيرند و به ترتيب تقدم ثبت نام يا گرفتن نوبت نطق نمايند. ‌اگر هيچ موافقي و‌جود نداشته باشد، مخالفان مي‌‌‌توانند به نوبت صحبت كنند و اگر مخالفي و‌جود نداشت، تنها يك موافق مي‌‌‌تواند صحبت كند. ‌تبصره 1 ـ در صورت صحبت خارج از موضوع رييس جلسه به آنها تذكر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذكر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد. ‌تبصره 2 ـ مدت شور در مورد لوايح پيشنهادي برنامه و بودجه كشور ده ساعت و براي هر ناطق بيست دقيقه مي‌‌‌باشد. ‌ماده 27ـ اخطار راجع به مغايرت طرح‌ها و پيشنهادها با قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران يا مقررات جاري يا آيين‌نامه داخلي شوراي‌عالي بر اظهارات ديگر مقدم است و نيز پيشنهاد كفايت مذاكرات يا افزايش مدت شور يا مسكوت ماندن يك پيشنهاد با پيشنهاد رييس يا حداقل سه نفر از اعضا قابل رسيدگي مي‌‌‌باشد و پس از نطق يك نفر مخالف و يك نفر موافق رأي گيري مي‌‌‌شود و تصميم اتخاذ شده بلافاصله توسط رييس جلسه اجرا مي‌‌‌شود. ‌ماده 28ـ در صورت توهين به مقامات اجرايي يا حاضران، در همان جلسه يا در جلسه بعد با تشخيص هيأ‌ت‌رييسه به آنها تا پانزده دقيقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد. ‌ماده 29 ـ مذاكرات كامل هر جلسه علني و مصوبات ثبت و ضبط مي‌‌‌شود و انتشار آن در مطبوعات و رسانه‌هاي گرو‌هي جهت اطلاع عموم بلامانع است. ‌ماده 30‌ـ‌ دستورالعمل() نحوه اداره جلسات، رأي‌گيري، بررسي برنامه و بودجه كشور و استان‌ها و ساير پيشنهادات به پيشنهاد هيأ‌ت رييسه به تصويب شوراي‌عالي مي‌‌‌رسد. ‌ماده 31 ـ در هنگام بحث و مذاكره درباره لوايح دستگاه‌هاي اجرايي و طرح‌هاي مرتبط با آنها و طرح‌هاي استاني، هرگاه هيأ‌ت رييسه لازم بداند مي‌‌‌تواند به نمايندگان شوراهاي استان اجازه صحبت بدهد. ‌ماده 32 ـ شوراي‌عالي مي‌‌‌تواند نماينده يا نمايندگاني را جهت دفاع از طرح‌هاي قانوني خود كه با اختيار حاصل از اصل يكصد و دو‌م قانون اساسي جمهوري اسلامي() ايران به طور مستقيم به مجلس شوراي اسلامي يا هيأ‌ت‌و‌زيران پيشنهاد مي‌‌‌نمايد، انتخاب و معرفي كند و در اين صورت رعايت ترتيبات زير لازم است: ‌1‌ـ‌ طرح‌هاي مصوب شوراي‌عالي براي ارايه به مجلس شوراي اسلامي بايد داراي عنوان، مقدمه توجيهي و مواد متناسب باشد. () ‌2‌ـ‌ طرح‌هاي فوق بايد قبل از طرح در جلسه شوراي‌عالي، علاو‌ه بر كميسيون مربوط در كميسيون مرتبط با امور حقوقي نيز بررسي و گزارش آن ظرف مهلت مقرر به كميسيون اصلي ارايه و در گزارش نهايي ضمن گزارش كميسيون اصلي براي طرح و بررسي در شوراي‌عالي تقديم گردد. ‌3‌ـ‌ چنانچه طرح‌هاي فوق مربوط به هر يك از و‌زارتخانه‌ها يا دستگاه‌هاي اجرايي باشد، يك نسخه از آن براي و‌زير يا عالي‌ترين مقام مسؤو‌ل ارسال و از آنها براي اعلام نظر يا شركت در جلسه كميسيون مربوط دعوت مي‌‌‌شود. ‌4‌ـ‌ نماينده يا نمايندگاني براي دفاع از طرح‌هاي مصوب انتخاب و به مجلس شوراي اسلامي يا هيأ‌ت‌و‌زيران معرفي مي‌‌‌شوند. ‌5‌ـ‌ شوراي‌عالي با دعوت از رييس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور() يا نماينده او و مسؤو‌لان مربوط، پيش‌نويس لوايح برنامه و بودجه را بررسي و پيشنهادات اصلاحي مبني بر تغيير طرح يا جابجايي بودجه عمراني و رفاهي استان‌ها را پس از تصويب به سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور() اعلام مي‌‌‌نمايد. () ‌ماده 33ـ براي نظارت بر اجراي هماهنگ برنامه و بودجه عمراني و رفاهي استان‌ها به‌استناد اصل يكصد و يكم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران()، پس از و‌صول گزارشات ماهانه و سالانه و چگونگي پيشرفت كارهاي عمراني از دستگاه‌هاي اجرايي مربوط، رييس، گزارشات را به كميسيون ذي‌ربط ارجاع مي‌‌‌دهد. رييس موظف است ضمن ارسال نسخه‌اي از گزارش كميسيون ذي‌ربط به مسؤو‌لان مربوط، به منظور توضيح، حضور و دفاع، موضوع را در دستور جلسه شوراي‌عالي قرار دهد و طبق تصميم شوراي‌عالي، موضوع را به مسؤو‌لان مربوط و عالي‌ترين مقام دستگاه اجرايي ذي‌ربط اعلام و در صورت لزو‌م پي‌گيري قانوني به عمل آو‌رد. ‌تبصره ـ چنانچه هر يك از شوراهاي استان يا حداقل سه نفر از اعضاي شوراي‌عالي به نحوه اجراي برنامه و بودجه عمراني و رفاهي استان‌ها اعتراض داشته باشند، موضوع توسط رييس به كميسيون ذي‌ربط جهت بررسي و ارايه گزارش ارجاع مي‌‌‌شود. ‌ماده 34ـ مسؤو‌لان سازمان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي كشور در جلسات شوراي‌عالي، اعم از جلسات رسمي شوراي‌عالي، كميسيون‌ها و كارگرو‌ه‌هايي كه دعوت مي‌‌‌شوند، حضور مي‌‌‌يابند و در صورت عدم امكان حضور در جلسات كميسيون‌ها و كارگرو‌ه‌ها نمايندگان آنها شركت مي‌‌‌كنند. ‌ماده 35 ـ شوراي هر استان موظف است يك نسخه از مصوبات خود را ظرف ده رو‌ز() به شوراي‌عالي تقديم و شوراي‌عالي موضوع را بررسي و در صورت لزو‌م در مهلت مقرر اعتراض خود را اعلام نمايد. ‌ماده 36 ـ پيشنهاد سلب عضويت اعضاي شوراهاي استان‌ها() در موارد مندرج در قوانين، از سوي شوراي‌عالي به هيأ‌ت حل‌اختلاف مركزي به ‌ترتيب زير به‌عمل مي‌‌‌آيد: ‌1‌ـ‌ تقاضاي سلب عضويت از سوي هر يك از شوراهاي استان يا هريك از اعضاي شوراي‌عالي قابل طرح و بررسي مي‌‌‌باشد. ‌2‌ـ‌ تقاضاي فوق توسط رييس براي بررسي و اعلام نظر به كميسيون ذي‌ربط ارجاع مي‌‌‌گردد و ضمناً به عضو متقاضي نيز ابلاغ مي‌‌‌گردد تا دفاعيات خود را به آن كميسيون ارايه دهد. ‌3‌ـ‌ پس از ارايه گزارش كميسيون ذي‌ربط، موضوع در جلسه شوراي‌عالي مطرح و در صورت تصويب، سلب عضويت فرد مورد نظر به هيأ‌ت حل اختلاف مركزي پيشنهاد مي‌‌‌گردد. ‌4‌ـ‌ عضو مورد نظر كه تقاضاي سلب عضويت و‌ي شده ‌است، حق حضور در جلسه رسيدگي و دفاع از خود را خواهد داشت و در صورت عدم امكان حضور مي‌‌‌تواند عضو ديگري از اعضاي شوراها را به نمايندگي از طرف خود معرفي نمايد.