دستورالعمل خريد، معاوضه و تهاتر اراضي مصوب 20/12/1393 مدير عامل سازمان ملي زمين و مسكن() در راستاي نيل به اهداف برنامه اجرايي پيرامون موضوع معاوضه، تهاتر و يا خريد زمين و محدوده و حريم شهرها، به‌منظور تحقق برنامه‌هاي تأمين مسكن، به استناد ماده 7 قانون ساماندهي، حمايت و توليد و عرضه مسكن و نيز ماده 20 آيين‌نامه اجرايي آن و با توجه به بند 6 ماده 6 اساسنامه سازمان() نكات ذيل اعلام مي‌گردد. انتظار مي‌رود با توجه به موارد اعلامي آن اداره كل ضمن شناسايي اراضي مناسب با رعايت نكات ذيل‌الذكر و صرفه و صلاح سازمان نسبت به خريد يا معاوضه و يا تهاتر اراضي اقدام تا موجبات تحقق اهداف اجرايي سالانه را فراهم آورد. 1- با توجه به سقف اعتبار پيش‌بيني شده در برنامه جهت معاوضه يا تهاتر و يا خريد زمين ضرورت دارد با در نظر گرفتن برنامه اجرايي سال93 نسبت به شناسايي اراضي مناسب واقع در محدوده در حريم متصل به محدوده (با قابليت ورود به محدوده شهر حسب تأييد مديريت شهرسازي) كه پاسخگوي نيازهاي سازمان در جهت اجراي وظايف محوله باشد، اقدام گردد. 2- اراضي شناسايي شده مي‌بايست به تأييد كميته‌اي مركب از مديريت‌هاي املاك و حقوقي و شهرسازي اداره كل استان برسد و متناسب با برنامه‌هاي تأمين مسكن و ساير نيازهاي سازمان بوده و خريد آن توجيه اقتصادي داشته باشد. 3- استعلام از ادارات ذي‌ربط (ثبت، منابع طبيعي و ...) به لحاظ شناسايي مالكين قانوني و رسمي و همچنين عدم دولتي- ملي بودن و وقفي بودن زمين. 4- اخذ نظريه كميسيون ماده 12() و حصول اطمينان از غير موات بودن زمين مورد نظر. 5- تهيه نقشه ثبتي زمين منظور شده براي خريداري يا تهاتر يا معاوضه و جانمايي نقشه با©143© مختصات utm بر روي آخرين نقشه طرح تفصيلي مصوب شهر. 6- تعيين قيمت كارشناسي روز زمين مورد نظر توسط كارشناسي رسمي دادگستري و تأييد آن در هيأت نمايندگي. بديهي است درصورت تهاتر و معاوضه اخذ قيمت كارشناسي هر دو زمين ضروري است. به‌منظور تهاتر يا معاوضه ترجيهاً از اراضي متعلق به دولت با كاربري‌هاي غيرمسكوني (تجاري- آموزشي- ورزشي- بهداشتي- خدماتي- گردشگري) استفاده گردد. 7- تفاهم اوليه با مالك يا مالكين قانوني و يا وكيل رسمي آنان. 8- تعيين تكليف اعيانات و حقوق زارعانه احتمالي موجود در زمين شامل ساختمان‌ها و باغات و كشاورزي، در متن تفاهم‌نامه اوليه و نيز مبايعه‌نامه تنظيمي. 9- طرح و تصويب موضوع در هيأت نمايندگي. 10- ارسال مستندات مدارك مورد اشاره به اين سازمان. 11- بازديد از محل وقوع ملك و بررسي سوابق توسط كارگروه اعزامي سازمان، و تكميل فرم اطلاعات مربوطه براي احراز توجيه اقتصادي و فني و ثبتي. نهايتاً درصورت تأييد فرآيند معاوضه، تهاتر و خريد مراتب به هيأت مديره محترم گزارش و پس از ابلاغ مصوبه، آن اداره كل با لحاظ دقيق ضوابط و مقررات مربوطه نسبت به خريد و تهاتر بر اساس مبايعه‌نامه (نمونه پيوست) و با رعايت ترتيبات ذيل مي‌بايست اقدام نمايد: - پس از دريافت موافقت سازمان و تنظيم مبايعه‌نامه با مالك قانوني، 50% ثمن معامله به فروشنده يا فروشندگان پرداخت مي‌گردد. - همزمان با اجراي بند قبل، فروشنده، زمين را بدون قيد و شرط و متصرف يا معارض اعم از زارع و ... به نماينده آن اداره كل تحويل مي‌دهد. - نامه‌اي به دفترخانه اسناد رسمي با قيد شروط ضمن عقد مقيد در مبايعه‌نامه و يا شروط لازم جهت تنظيم سند انتقال به‌نام سازمان ملي زمين و مسكن ارسال مي‌گردد. (با امضاي مديركل و در غياب ايشان با امضاي مدير املاك حقوقي) مابقي ثمن همزمان با انتقال سند رسمي، در دفترخانه به فروشنده و يا فروشندگان پرداخت خواهد شد. - پس از اخذ سند انتقال از دفترخانه نسخه اصلي بنچاق جهت صدور سند تك برگي به‌نام سازمان ملي زمين و مسكن به اداره ثبت ارسال و تا حصول نتيجه قطعي موضوع پيگيري و تصويري از سند مأخوذه به اين سازمان ارسال گردد. - پس از تحويل گرفتن زمين اداره كل وظيفه دارد سريعاً اقدامات لازم در رابطه با حفاظت از آن و عمليات اجرايي آن به‌عمل آورد©144©.