تاریخ دادنامه: 1400/6/30 شماره دادنامه: 1570 شماره پرونده: 9900205
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای عبدالخالق رسولی کیا
موضوع شکایت و خواسته : ابطال آیین‌نامه کمیته نظام تشویق و تنبیه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال آیین‌نامه کمیته نظام تشویق و تنبیه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
مطابق ماده 71 آیین‌نامه استخدامی کارکنان شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران مصوب 1385/3/21 کارکنان شرکت اعم از دائم و یا قراردادی از نظر نحوه رسیدگی به تخلفات اداری، مشمول قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 1371/9/7 و آیین‌نامه اجرایی و اصلاحات بعدی آن هستند؛ از طرفی مطابق ماده 30 اساسنامه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر مصوب 1385/6/10 شرکت مکلف است ظرف 6 ماه از تاریخ ابلاغ اساسنامه، آیین‌نامه‌های مقرر در این اساسنامه را تهیه و با رعایت آیین‌نامه تشکیل مجامع عمومی و شوراهای عالی شرکتهای دولتی موضوع تصویب‌نامه شماره 29683/ت38882 هـ ـ 1382/6/26 و تأیید مجمع عمومی شرکت و پس از تصویب هیأت وزیران به مرحله اجرا درآید و تا موقعی که این آیین‌نامه‌ها به تصویب نرسیده‌اند آیین‌نامه‌های شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی مورد عمل خواهد بود همچنین با ماده 31 اساسنامه که شرکت از نظر سیاست‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌ها تـابع ضوابط و مقررات شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران در مغایرت است. اما مطابق آیین‌نامه‌ای که مدیر یا مدیران شرکت مذکور به تصویب رسانیده‌اند، اقدام به اعمال مجازات‌ها و تنبیهاتی می‌کنند که مغایر با مواد مختلفی از قانون رسیدگی به تخلفات اداری از جمله مواد 1 و 2 و 3 و تبصره 2 ماده 6 و تبصره 1 ماده 22 و موادی از آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور است؛ تقاضای ابطال مورد شکایت را به استناد مواد 10، 11، بند 1 ماده 12 و ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری دارم . "
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس نیروگاه و مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر (سهامی خاص) به موجب لایحه شماره 252588 ـ 1000 ـ LTR ـ 1399/4/21 به طور خلاصه توضیح داده است که:
" 1ـ قانونگذار در ماده 12 قانون رسیدگی به تخلفات اداری اعلام داشته سازمان‌های مستقل دولتی می‌توانند مجازات‌های بند (الف)، (ب) و (چ) ماده 9 این قانون را رأساً و بدون مراجعه به هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری در مورد کارمندان متخلف اعمال کنند؛ نیروگاه اتمی بوشهر زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی است و ریاست این سازمان اختیار حاصله از ماده 12 قانون را به ریاست نیروگاه تفویض کرده و نامبرده مستنداً به ماده 12 و بند ب ماده 9 قانون توبیخ کتبی با درج در پرونده استخدامی شده است.
2ـ مطابق بند 6 ماده 20 اساسنامه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر مصوب سال 1385 هیأت وزیران اختیار بررسی و تصویب آیین‌نامه‌های داخلی برای اداره شرکت پیش‌بینی شده و در بند 9 ماده 23 نیز اتخاذ تصمیم در کلیه امور شرکت جز آنچه از وظایف مجمع عمومی و هیأت مدیره است به مدیرعامل واگذار شده و در بند 3 ماده 23 اداره کلیه امور فنی، مالی و اداری و استخدامی از جمله وظایف مدیرعامل برشمرده شده لذا با توجه به اختیارات قانونی و نظام بخشی به تشویق و تنبیه کارکنان کمیته‌ای تشکیل و دستورالعمل مربوطه تهیه شده است اما این کمیته صرفاً جنبه مشورتی و ارائه پیشنهاد به مدیرعامل را داشته و هیچ‌گونه اعمال تشویق یا تنبیهی توسط این کمیته انجام نمی‌شود و اعمال این امور صرفاً توسط مدیرعامل و بر اساس اختیارات قانونی تشریح شده صورت می‌پذیرد. "
همچنین معاون رئیس سازمان و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران به موجب لایحه شماره 9996911ـ 4100 ـ LTR ـ 1399/4/23 به طور خلاصه توضیح داده است که:
1ـ مطابق ماده 118 قانون تجارت از جمله اختیارات مدیرعامل مندرج در اساسنامه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر تصویب آیین‌نامه مورد نیاز شرکت است که از جمله آیین‌نامه نظام کمیته تشویق و تنبیه است و بر اساس اساسنامه شرکت مذکور مدیرعامل مسؤول تهیه، تنظیم و پیشنهاد آیین‌نامه‌های مالی، اداری و استخدامی شرکت است و صلاحیت اداره کلیه امور فنی، مالی و اداری و عزل و نصب، تعیین حقوق و دستمزد، پاداش و ترفیع و تنبیه بر اساس قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های مصوب را داراست. لذا تصویب و اجرای آیین‌نامه مطابق قانون حاکم و اساسنامه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر تصویب شده است.
2ـ به علاوه آیین‌نامه نظام کمیته تشویق و تنبیه در اجرای مصوبه شماره 18540/13ط ـ 1381/2/10 ناظر بر مواد 8 و 12 طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع و دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان اجرایی دستگاههای اجرایی تنظیم و پس از تنفیذ و تأیید ارکان قانونی شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر اجرا گردیده است. "
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1400/6/30 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: برمبنای مواد 4 و 6 اساسنامه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر مصوب 1385/10/6، این شرکت به صـورت سهامی خـاص اداره شده و 100 درصـد سهام آن متعلّق به شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران است و مطابق مواد 4 و 6 اساسنامه شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران مصوب 1383/7/22، این شرکت نیز به صورت سهامی خاص اداره شده و 100 درصد سهام آن متعلّق به دولت با نمایندگی سازمان انرژی اتمی ایران است. ثانیاً: با تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 و برمبنای ماده 5 این قانون، شرکتهای دولتی و از جمله شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر در عداد دستگاههای اجرایی قرار گرفته و از شمول حکم مقرر در ماده 117 این قانون خارج بوده و از حیث امور استخدامی تابع قانون مدیریت خدمات کشوری هستند. ثالثاً: برمبنای ماده 18 قانون رسیدگی به تخلّفات اداری مصوب سال 1372، کلّیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌‌ها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و... مشمول مقررات این قانون هستند. با عنایت به مراتب فوق و با توجه به اینکه در ماده 71 آیین‌نامه استخدامی شرکت مادرتخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران بر حاکمیت قانون رسیدگی به تخلّفات اداری و آیین‌نامه اجرایی آن تأکید شده است و از سوی دیگر کلّیه دستگاههای مشمول ماده 18 قانون رسیدگی به تخلّفات اداری از جمله شرکتهای دولتی، از حیث نظام رسیدگی به تخلّفات اداری تابع قانون رسیدگی به تخلّفات اداری هستند، بنابراین با وجود حاکمیت قانون رسیدگی به تخلّفات اداری که در مواد 8 و 9 آن، تخلّفات و مجازات‌های اداری قابل اعمال درخصوص مشمولین قانون فوق احصاء شده است، تصویب آیین‌نامه کمیته نظام تشویق و تنبیه شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر که متضمن پیش‌بینی کمیته نظام تشویق و تنبیه و همچنین واگذاری اختیار اعمال مجازات‌ها و تنبیهات مختلف به کمیته مذکور است، خارج از حدود اختیار بوده و آیین‌نامه یادشده مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود .
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری