آیین ‌نامه برگزاری مراسم ملی تشییع شهدای گمنام

«مصوب یازدهمین جلسه هیأت امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس 1401/11/23»

 

مقدمه:

دفاع مقدس فصل نورانی و جاودانه تاریخ ملت ایران است که با ایثار و جانفشانی جوانان این مرز و بوم عزت، اقتدار و سربلندی را برای همیشه تاریخ به ارمغان آورد. جوانانی که از جان خود گذشتند اما اجازه ندادند یک وجب از خاک میهن زیر چکمه متجاوزان بماند. از این میان جایگاه شهیدان گمنام عظیم و غیر قابل توصیف است، شهیدانی که پیکر مطهرشان سال‌ها دور از وطن ماند و آنگاه که برگشتند ترجیح دادند که گمنام بمانند. بازگشت شهیدان گمنام به آغوش وطن، فصل دیگری از عشق و دلدادگی ملت باوفای ایران، خصوصا نسل جوان را رقم زد. با توجه به ادامه تفحص و بازگشت متناوب پیکرهای مطهر شهدای گمنام دفاع مقدس و مقاومت این استوره‌های ایثار و فداکاری به میهن اسلامی، ضرورت ایجاد ساز و کار مناسب برای استقبال، تشییع و تکریم شایسته این فرزندان رشید و عظیم‌الشأن ایران اسلامی، حداقل وظیفه‌ای است که ملت بزرگ ایران از خود و همه دست‌اندرکاران این حوزه توقع دارد و حضور پرشکوه و میلیونی آنان در تشییع شهدای گمنام مؤید این مهم است و نیز نظر به وظایف و مأموریت‌های بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سیاستگذاری، هماهنگی و برگزاری باشکوه مراسم تشییع شهدای گمنام، نظام‌بخشی به این مراسم بیش از پیش احساس می‌شود. لذا برای پاسخ گویی به این ضرورت، مراسم ملی تشییع شهدای گمنام در کشور در چهارچوب این آیین‌نامه برنامه‌ریزی و برگزار خواهد شد.

 

ماده 1) هدف:

پاسداشت و تکریم شهدای والامقام گمنام هشت سال دفاع ­مقدس و مقاومت و حماسه­ آفرینی­ های آنان و گسترش و انتقال فرهنگ جهاد و شهادت به نسل آینده

 

ماده 2) منظور:

1. هماهنگی، هدایت، نظارت و راهبری مراسم وداع و تشییع (ملی و استانی) پیکرهای مطهر شهدای گمنام

2 . برگزاری مراسم با شکوه سراسری تشییع پیکرهای مطهر شهدای گمنام با مشارکت و حضور عاشقانه آحاد مردم بویژه نسل جوان

 

ماده 3) اختصارات

1ـ منظور از  "بنیاد" در این آیین‌نامه "بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس" می‌باشد.

2ـ منظور از "ستاد مرکزی" در این آیین‌نامه "ستاد مرکزی مراسم تشییع شهدای گمنام کشور" است.

3ـ منظور از "ستاد اجرایی استان" در این آیین‌نامه "ستاد اجرایی مراسم تشییع شهدای گمنام استان" است.

4ـ منظور از "ستاد اجرایی شهرستان" در این آیین‌نامه "ستاد اجرایی مراسم تشییع شهدای گمنام شهرستان" است.

5 ـ منظور از "مراسم ملی" در این آیین‌نامه "مراسم ملی و سراسری تشییع شهدای گمنام" است که به صورت متمرکز و همزمان در تهران در مراکز استان‌ها برگزار می‌شود، در غیر اینصورت مراسم استانی خواهد بود.

 

ماده 4) مستندات:

ایفای نقش ستادی (شامل هدایت کلی، هماهنگی، نظارت و حمایت) در حفظ آثار فرهنگی جهاد و دفاع مقدس مندرج در ماده3 (وظایف کلی بنیاد) و بند (ک) از ماده 9 اساسنامه بنیاد مصوب 83/12/22 فرماندهی معظم کل قوا حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی).

 

ماده 5) سیاست‌ها:

1. مردمی شدن و بهره­ مندی از مشارکت مردم به ویژه پیشکسوتان، بانوان، نوجوانان و جوانان به ویژه دانش‌آموزان و دانشجویان در اجرای مراسم

2. مشارکت فعال تمامی سازمان­ها، ادارات، نهادهای لشکری­ و کشوری، شوراهای اسلامی استان­ها، شهر‌ها و روستاها و مؤسسات مردم نهاد

3. وحدت‌ بخشی، یکپارچگی و هم‌ افزایی و پرهیز از اختلافات قومی و جناحی در اجرای مراسم 

4. استفاده از شیوه‌ های نو، جذاب و اثربخش برای فراگیری مراسم با بهره‌گیری مناسب از ظرفیت رسانه ملی، فضای مجازی و رسانه‌های جمعی

5. تأکید بر گستردگی و فراگیری مراسم تشییع شهدای گمنام در تمامی شهرها و روستاهای استان

6. پرهیز از اسراف و هزینه‌های غیر ضروری و نامتعارف، پرهزینه، کم اثر و تشریفاتی

 

ماده6) ساختار:

Ÿ ستاد مرکزی

1. رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس (رئیس ستاد)

2. معاون هماهنگ‌کننده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس (جانشین رئیس ستاد)

3 . نمایندگان تام‌الاختیار سازمان‌ها و نهادهای لشکری و کشوری مرتبط با حوزه اجرای مراسم (در سطح معاونین دستگاه‌ها)

4. معاون روابط عمومی، تبلیغات و امور بین‌الملل بنیاد (دبیر ستاد)

 

Ÿ ستاد اجرایی استان

ـ شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان

 

Ÿ ستاد اجرایی شهرستان

1. فرماندار (رئیس ستاد)

2. فرمانده سپاه/ناحیه مقاومت بسیج شهرستان (دبیر ستاد)

3. امام جمعه شهرستان

4. فرمانده انتظامی شهرستان

5. نماینده ساحادم یا فرمانده یگان ارتش در شهرستان

6. رئیس بنیاد شهید شهرستان

7. شهردار شهرستان

8 . دو نفر از پیشکسوتان جهاد و مقاومت، فعالان حوزه فرهنگی، تشکل‌های مردم نهاد و یا هیئات مذهبی با پیشنهاد دبیر ستاد

9. رؤسای دیگر سازمان‌های مرتبط شهرستان حسب تشخیص رئیس ستاد

 

ماده7) وظایف:

1. ستاد مرکزی:

ـ تعیین سیاست‌ها، راهبردها و برنامه‌ریزی برای حضور گسترده و پرشور آحاد جامعه در مراسم ملی تشییع شهدای گمنام کشور

ـ نظارت بر عملکرد کلی ستاد اجرایی، ستادهای استانی و شهرستانی

ـ ایجاد بسترهای مناسب برای همکاری و مشارکت نهادها و سازمان‌های لشکری و کشوری و تشکل‌های مردم نهاد

ـ تهیه شرح وظایف کمیته­ های استقبال، اطلاع‌رسانی و تبلیغات، اجرایی فرهنگی، پشتیبانی، نظم و امنیت برای اجرا از سوی دستگاه مسئول مراسم وداع و تشییع شهدای گمنام

ـ تعیین وظایف سازمان‌ها و نهادهای لشکری و کشوری برای برگزاری مراسم ملی وداع و تشییع شهدای گمنام و نظارت بر حسن انجام آن

ـ بررسی و تدوین طرح‌ها و برنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و روش‌های جاری مورد نیاز

ـ آسیب‌ شناسی وضع موجود و بررسی مسائل و مشکلات و رفع موانع احتمالی در حوزه امور مربوط به شهدای گمنام

ـ تشکیل جلسات هماهنگی با کمیته جستجوی مفقودین برای تعیین زمان، مکان و نحوه تحویل پیکرهای مطهر شهدای گمنام

ـ جمع ­آوری گزارش­ها و اقدامات انجام شده و تهیه گزارش نهایی مراسم وداع و تشییع شهدای گمنام

 

2. ستاد اجرایی استان:

ـ تشکیل شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان با موضوع بزرگداشت شهدای گمنام

ـ تشکیل و برگزاری جلسات کمیته تخصصی ستاد استان

ـ اجرای مصوبات و ابلاغیه‌ های ستاد مرکزی

ـ انجام هماهنگی‌های ستادی و اجرایی لازم جهت تحویل پیکرهای مطهر شهدای گمنام

ـ پیگیری انجام تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب برای اجرای باشکوه مراسم وداع، تشییع و خاکسپاری شهدای گمنام

ـ پیش‌بینی استقبال از شهدا در مکان‌ها و شهرهای پیش‌بینی شده در طول مسیر با توجه به شهرستان‌های محل تدفین

ـ برگزاری شکوهمند مراسم تشییع و خاکسپاری شهدا طبق برنامه‌های پیش‌بینی شده

ـ اجرای مراسم شب وداع با شهدا و همچنین برنامه‌های سوم، هفتم و چهلم خاکسپاری شهدا با حضور مردم و مسئولین

ـ تهیه گزارش جامع و مصور از مراسم وداع، تشییع و خاکسپاری شهدای گمنام و ارسال به ستاد مرکزی

 

3. ستاد اجرایی شهرستان:

ـ تشکیل و برگزاری جلسات کمیته تخصصی ستاد شهرستان

ـ اجرای مصوبات و ابلاغیه‌های ستاد استان

ـ انجام هماهنگی‌های ستادی و اجرایی لازم جهت تحویل پیکرهای مطهر شهدای گمنام

ـ پیگیری انجام تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب برای اجرای باشکوه مراسم وداع، تشییع و خاکسپاری شهدای گمنام

ـ پیش‌بینی استقبال از شهدا در مکان‌ها و شهرهای پیش‌بینی شده در طول مسیر با توجه به شهرهای محل تدفین

ـ برگزاری شکوهمند مراسم تشییع و خاکسپاری شهدا طبق برنامه‌های پیش‌بینی شده

ـ اجرای مراسم شب وداع با شهدا و همچنین برنامه‌های سوم، هفتم و چهلم خاکسپاری شهدا با حضور مردم و مسئولین

ـ تهیه گزارش جامع و مصور از مراسم وداع، تشییع و خاکسپاری شهدای گمنام و ارسال به ستاد استان

 

ماده 8) دامنه شمول:

مراسم وداع و تشییع شهدای گمنام در سراسر کشور

ماده9) دستورات هماهنگی:

1 . مراسم ملّی بزرگداشت و تشییع شهدای گمنام به صورت همزمان در مرکز (تهران) و مراکز استان‌ها همه ساله همزمان با سالروز شهادت صدیقه طاهره حضرت زهرا (سلام الله علیها) برگزار خواهد شد.

تبصره: در موارد ضروری و با تصویب رئیس ستادکل نیروهای مسلح، زمان مراسم قابل تغییر است.

2. هر استان به صورت مجزا می‌تواند قبل و بعد از روز مراسم ملی تشییع شهدای گمنام، مراسمی تحت عنوان استقبال از شهدای گمنام در شهرهای مختلف استان برگزار نماید.

3 . تعداد شهدای گمنام تخصیص داده شده به هر استان از سوی سازمان امور موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس اعلام خواهد شد.

4. کمیته جستجوی مفقودین صرفاً بر اساس سهمیه مشخص شده از سوی سازمان امور موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس نسبت به تحویل پیکر مطهر شهدای گمنام و اعزام آنها به استان اقدام خواهد کرد.

5 . سازمان صدا و سیما نسبت به اطلاع‌رسانی مناسب از طریق شبکه‌های ملی و استانی، برای حضور آحاد مردم در مراسم تشییع شهدای گمنام و انعکاس مراسم  اقدام نماید.

6. وزارت کشور نسبت به ابلاغ آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط برای تشکیل ستاد‌های اجرایی استان‌ها و شهرستان‌ها اقدام نماید.

7 . وزارت‌های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات، ورزش و جوانان، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی و حوزه‌های علمیه نسبت به برنامه‌ریزی برای مشارکت و حضور موثر دانش‌آموزان و معلمان، دانشجویان و اساتید، تشکل‌های دانش‌آموزی و دانشجویی و سازمان‌های مردم نهاد و هیأت‌های ورزشی در مراسم تشییع شهدای گمنام اقدام نمایند.

8. هیات امنای یادمان‌های شهدای گمنام سراسر کشور در سالروز شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) مراسم بزرگداشت شهدای گمنام را برگزار نمایند.

این آیین‌نامه در 9 ماده و یک تبصره در جلسه مورخه 1401/11/23 هیئت امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به تصویب رسید.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس هیئت ‌امنای بنیاد ـ سرلشکر پاسدار محمد باقری