تاریخ دادنامه: 1397/5/30
شماره دادنامه: 1344ـ 1343
شماره پرونده: 1798/97ـ1795/97
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقای سیدمحمد حسینی و خانم مریم حسینی‌پور
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش‌کار: در خصوص خواسته ابطال حکم ابلاغ تعیین محل خدمت و الزام به‌صدور ابلاغ جدید راجع به فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان که از متعهدین به خدمت آموزش و پرورش می‌باشند، شعب دیوان آرای معارض صادر کرده‌اند، بدین توضیح که برخی از شعب، تعیین محل صدور و ابلاغ برای آغاز به تحصیل در دانشگاه فرهنگیان را حکم قانونی تعیین محل خدمت تلقی و حکم صادر کرده‌اند که آموزش و پرورش بعد از فراغت از تحصیل اختیار تعیین خدمت جدید برای متعهدین خدمت را ندارد و شعب دیگری حکم به رد شکایت صادر و چنین استدلال کرده‌اند که تعیین محل تحصیل از مصادیق تعیین محل خدمت نیست و آموزش و پرورش پس از فراغت از تحصیل اختیار تعیین محل خدمت برای متعهدین به خدمت را دارد و در واقع موضوع تعیین محل تحصیل و ابلاغ اولیه مربوط به آغاز تحصیل را از مصادیق تعیین محل خدمت تلقی نکرده و از شمول رأی وحدت رویه مذکور خارج دانسته‌اند
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509970900301620 با موضوع دادخواست خانم مهلا اکبری پور با وکالت آقای احمد خراسانی به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش کرمان و به خواسته صدور حکم مبنی بر ابطال ابلاغیه مورخ 1394/12/25 و الزام اداره آموزش و پرورش مبنی بر صدور ابلاغ به‌موجب دادنامه شماره 9509970900301620 ـ 1395/7/17 به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه به موجب حکم کارگزینی شماره 70/3574168 ـ 1392/5/21 محل خدمت نامبرده در شهرستان رفسنجان تعیین شده است و مراتب نیز به دفترخانه اسناد رسمی رفسنجان اعلام شد که با توجه به اینکه محل خدمت نامبرده در شهرستان رفسنجان تعیین شده است لطفاً نسبت به تنظیم سند محضری مطابق نمونه پیوست اقدام شود، بنابراین از آنجا که دانشجویان متعهد خدمت در بدو شروع به تحصیل به استخدام آزمایشی درآمده‌اند تغییر جغرافیایی محل خدمت براساس قانون تخلفات اداری (ماده 9) از زمره مجازاتهای اداری تلقی می‌شود و از حیطه وظایف اداره کل آموزش و پرورش کرمان خارج بوده است اینکه خوانده در دفاع اعلام کرده که محلهای تعیین شده در احکام صرفاً جهت برقراری حقوق بوده است قابل توجیه نیست چرا که خوانده می‌توانست از همان ابتدا محل خدمت نامبردگان را تعیین نماید نیازی به تعیین محل خدمت صوری نبوده است از طرفی دیگر صرف اینکه در دفترچه راهنمای آزمون قید شده باشد که دانشجویان پس از فراغت از تحصیل باید در محلی که اداره کل آموزش و پرورش استان تعیین می‌نماید استخدام و مشغول کار شوند نافی حقوق مکتسبه دانشجویان نخواهد بود چرا که خوانده به جای تعیین محل خدمت دانشجویان در پایان تحصیل از همان بدو استخدام محل خدمت آنان را تعیین کرده است همچنین نامه مورخ 1392/1/19 به شماره 7068 که در بند 1 آن قید شده محل استخدام تعیین شده صرفاً جهت برقراری حقوق بوده موخر به حقوق مکتسبه صادر شده است لذا شکایت شاکی را وارد تشخیص و مستنداً به مواد 10 و 11 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادر شده ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره 9509970956303764ـ 1395/10/15 شعبه 13 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شده است.
ب: شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده‌های شماره 9509980900300396 و 9509980900300479 با موضوع دادخواست خانم مریم حسینی‌پور و آقای سیدمحمد حسینی به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش کرمان و به‌خواسته ابطال ابلاغیه مورخ 1394/12/25 و الزام خوانده به صدور ابلاغ و تعیین محل خدمت به موجب دادنامه‌های شماره 9509970900301619، 9509970900301623ـ 1395/7/17 به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه محل خدمت نامبرده در شهرستان رفسنجان تعیین شده است و مراتب نیز به دفترخانه اسناد رسمی رفسنجان در تاریخ 1392/1/21 به موجب نامه شماره 3821/804/7068 اعلام شد که با توجه به اینکه محل خدمت نامبرده در شهرستان رفسنجان تعیین شده است لطفاً نسبت به تنظیم سند محضری مطابق نمونه پیوست اقدام شود، بنابراین از آنجا که دانشجویان متعهد خدمت در بدو شروع به تحصیل به‌استخدام آزمایشی درآمده‌اند تغییر جغرافیایی محل خدمت براساس قانون تخلفات اداری (ماده 9) از زمره مجازاتهای اداری تلقی می‌شود و از حیطه وظایف اداره کل آموزش و پرورش کرمان خارج بوده است اینکه خوانده در دفاع اعلام کرده که محلهای تعیین شده در احکام صرفاً جهت برقراری حقوق بوده است قابل توجیه نیست چرا که خوانده می توانست از همان ابتدا محل خدمت نامبردگان را تعیین نماید نیازی به تعیین محل خدمت صوری نبوده است از طرفی دیگر صرف اینکه در دفترچه راهنمای آزمون قید شده باشد که دانشجویان پس از فراغت از تحصیل باید در محلی که اداره کل آموزش و پرورش استان تعیین می‌نماید استخدام و مشغول کار شوند نافی حقوق مکتسبه دانشجویان نخواهد بود چرا که خوانده به جای تعیین محل خدمت دانشجویان در پایان تحصیل از همان بدو استخدام محل خدمت آنان را تعیین کرده است همچنین نامه مورخ 1392/1/19 به شماره 7068 که در بند 1 آن قید شده محل استخدام تعیین شده صرفاً جهت برقراری حقوق بوده موخر به حقوق مکتسبه صادر شده است لذا شکایت شاکی را وارد تشخیص و مستنداً به مواد 10 و 11 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادر شده ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
در اثر تجدیدنظرخواهی اداره کل آموزش و پرورش استان کرمان از رأی مذکور، شعبه 14 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه‌های شماره 9509970956402028، 9509970956402026ـ 1395/11/25 با استدلال زیر رأی بر نقض صادر کرده است:
در خصوص دعوای تجدیدنظرخواهی اداره کل آموزش و پرورش استان کرمان به‌طرفیت سیدمحمد حسینی نسبت به دادنامه شماره 1619 ـ 1395/7/17 موضوع پرونده شماره 95/300396 صادره از شعبه 3 بدوی که به موجب آن حکم به ورود شکایت صادر گردیده است. با توجه به مفاد اوراق و محتوای پرونده نظر به اینکه اولاً: تجدیدنظرخوانده از دانشجویان متعهد به خدمت و مشمول مقررات قانون متعهدین به‌خدمت به وزارت آموزش و پرورش می‌باشد و تعیین محل خدمت مشارالیه پس از اتمام موفقیت آمیز دوره تحصیل از اختیارات دستگاه مربوط می‌باشد. ثانیاً: برای دانشجویان در حال تحصیل اساساً تعیین محل خدمت امکان پذیر نمی‌باشد زیرا تعیین محل خدمت و اختصاص پست سازمانی به فردی که شرایط اختصاص پست سازمانی را ندارد وجه قانونی ندارد. ثالثاً: همچنان که نامه شماره 7068/920/3800 ـ 1392/1/19 ذکر شده، محل معینه در حکم آزمایشی مبتنی بر محل سکونت صرفاً جهت برقراری حقوق بوده و تعیین محل خدمت قطعی موکول به فراغت از تحصیل می‌باشد. رابعاً: با توجه به مفاد رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 75 ـ 1390/2/12 تعیین محل خدمت برای دانشجویان متعهد به خدمت از اختیار دستگاه می‌باشد. با توجه به مراتب دادنامه تجدیدنظر خواسته خلاف موازین قانونی تشخیص و به استناد مواد 65 و 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نقض و حکم به رد شکایت صادر می‌گردد. رأی صادره قطعی است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1397/5/30 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: با توجه به اینکه به موجب تبصره 8 الحاقی به قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب سال 1391، احکام قانون متعهدین خدمت به آموزش و پرورش به قوت خود باقی اعلام شده است و در ماده 3 قانون پیش گفته مقرر شده متعهدین به خدمت مکلفند پس از فراغت از تحصیل به میزان دو برابر مدت تحصیل که حداقل آن کمتر از 5 سال نخواهـد بـود در هـر محلی کـه وزارت آمـوزش و پـرورش تعیین می‌نماید خدمت کنند، بنابراین تعیین محل خـدمت متعهدیـن خـدمت به آموزش و پرورش پس از فراغت از تحصیل با آموزش و پرورش خواهد بود و بـا لحـاظ ایـن استـدلال و استدلال مصرح در رأی وحـدت رویه شماره 75 ـ 1390/2/12 هیـأت عمومی دیـوان عـدالت اداری، رأی شعبه 14 تجـدیـدنظر دیـوان عدالت اداری بـه شمـاره دادنامـه 9509970956402028 ـ 1395/11/25 که به غیر وارد دانستن شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی