تاریخ دادنامه: 10 / 2 / 1398 شماره دادنامه: 157 شماره پرونده: 96 / 1463
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای آرش ارشد
موضوع شکایت و خواسته: ابطال آیین‌نامه داخلی شورای اسلامی شهر کرج مورخ 16 / 6 / 1392
گردش‌کار: آقای آرش ارشد به موجب دادخواستی ابطال آیین‌نامه داخلی شورای اسلامی شهرکرج مورخ 16 / 6 / 1392 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«با عرض سلام و احترام به محضر مقام قضایی به اطلاع می‌رساند در حال حاضر شورای اسلامی شهر کرج بر اساس آیین نامه‌ای اداره می‌شود که در تاریخ 16 / 6 / 1392 به‌تصویب همان شورا رسیده است که این امر با قوانین اساسی و عادی ذیل مغایرت دارد:
اول آن که: طبق اصل 4 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قوانین باید بر اساس موازین اسلامی تنظیم گردند و در موازین اسلامی همواره مصرح و منجر بودن از ویژگیهای اصلی قانون است که متاسفانه در مانحن فیه موارد مکرر و متعددی از عدم رعایت قواعد اساسی فقه شیعه رعایت نگردیده است. به عنوان مثال در ماده 31 این آیین‌نامه اشاره شده هرگاه حداقل هفت نفر از اعضای شورا (در حالی که در زمان شورای چهارم عده اعضاء 21 نفر و در حال حاضر در شورای پنجم این عده 13 نفر می‌باشد و قانون مصرح و منجر قانونی است که چنین مواردی را به صورتی کسری از عده کل اعضا اعلام نماید.
دوم آن که: به واسطه قاعده فقهی قبح عقاب بلا بیان هیچگاه نمی توان کسی را به‌واسطه عملی که قبلاً جرم انگاری نشده است عقوبت نمود. در حالی که طبق همین آیین‌نامه در ماده 31 (فوق الاشاره) ذکر شده «هرگاه 7 نفر از اعضاء به کیفیت اداره جلسات معترض باشند» در حالی که هیچ معیاری بر این کیفیت پیش‌بینی نشده است، «توجه مقام قضایی را به مهم جلب می‌نمایم که ممکن است هفت نفر عدم پذیرایی با چای را معیار کیفیت قلمداد کنند یا آن که هفت نفر توقع داشته باشند که در زمان اداره جلسه موزیک نواخته شود» لذا عدم صراحت انشاء و منجز نبودن آن این زمینه را فراهم می‌کند که اعضاء شورا در هر زمان با تشکیل یک گروه هفت نفره بتواند هیأت رئیسه شورا و کیان آن را متزلزل نمایند. از جهت دیگر اصل 7 قانون اساسی جمهوری اسلامی تصریح می‌نماید که طرز تشکیل و حدود اختیارات و وظایف شوراها را قانون اساسی و قوانین ناشی از آن تعیین می‌کند و در اصل 101 قانون اساسی نیز تصریح می‌شود حدود وظایف و اختیارات و نحوه انتخاب و نظارت شوراهای مذکور و سلسله مراتب آنها را که باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی و تابعیت حکومت مرکزی باشد، قانون معین می‌نماید. لذا تا اینجا قانون اساسی جمهوری اسلامی هیچ صلاحیت ذاتی برای قانونگذاری در خصوص آیین‌نامه داخلی به شوراهای اسلامی شهر اعطاء نکرده است.
سوم: باید به ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران اشاره نمود که طی 33 مورد وظایف شوراهای اسلامی شهر را احصاء نموده که در هیچکدام آنها اشاره‌ای به تصویب آیین‌نامه داخلی نشده است.
چهارم آن که: آیین‌نامه اجرایی تشکیلات، انتخابات داخلی و امور مالی شوراهای اسلامی شهرها مصوب 11 / 1 / 1378 نیز برای شوراهای شهرها صلاحیتی به عنوان تصویب آیین‌نامه داخلی مستقل پیش‌بینی ننموده است و در نهایت به آیین‌نامه داخلی شورا مصوب 3 / 2 / 1384 هیأت وزیران که مستند آن نزد مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی موجود می‌باشد ابلاغ شده که طی بیست و پنج ماده بوده و در آن نیز صلاحیت بازنگری، محلی سازی یا اختصاصی سازی آن توسط شوراهای اسلامی شهرهای دیگر پیش‌بینی نشده است.
در پایان ضمن آرزوی توفیق، از محضر مقام قضایی تقاضا دارد جهت احترام به‌قانون اساسی، قوانین عادی و قواعد فقهی مورداشاره بدواً نسبت به صدور دستور موقت توقف اجرای آیین‌نامه داخلی مورخ 16 / 6 / 1392 و صدور حکم بر ابطال آن و الزام شورای اسلامی شهر کرج به اجرای آیین‌نامه داخلی مصوب هیأت وزیران در تاریخ 3 / 2 / 1384 نمایند.»
علی‌رغم ارسال نسخه ثانی شکایت و ضمائم آن برای طرف شکایت، تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 10 / 2 / 1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
طبق بند 9 ماده88 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات و الحاقات بعدی، آیین‌نامه سازمانی، تشکیلاتی و تعداد و نحوه تشکیل جلسات شوراها و امور مالی دبیرخانه کلیه شوراها و تعداد کارکنان آنها و هزینه‌های مربوط و هرگونه پرداختی به اعضای شوراها توسط شورای عالی استانها تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. به کارگیری کارکنان و هرگونه پرداختی خارج از این آیین‌نامه ممنوع می‌باشد. بنابراین آیین‌نامه داخلی شورای اسلامی شهر کرج در سال 1392 مصوب شورای اسلامی شهر کرج مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی