تاریخ دادنامه: 1398/2/10 شماره دادنامه: 155 شماره پرونده: 998/97
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای خلیل کریمی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 2ـ5 ماده2 بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزارت نیرو
گردش کار: آقای خلیل کریمی به موجب دادخواستی ابطال بند 2ـ 5 ماده 2 بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزارت نیرو را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد به استحضار می‌رساند: مطابق جزء (ث) از ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه، دولت در 6 بند مکلف شده طبق بودجه سنواتی به‌منظور حمایت و تجلیل از رشادتهای رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه دارند و جانبازان زیر بیست و پنج درصد (25%) جانبازی و آزادگان با کمتر از شش ماه سابقه اسارت و همسران و فرزندان آنان تسهیلات رفاهی، معیشتی، بهداشتی، درمانی و فـرهنگی ارائـه نماید که در بند 5 از آن جزء بهره‌مندی از انشعاب رایگان آب، فاضلاب، برق و گاز برای یک بار در یک واحد مسکونی عنـوان شده است. براساس قانون مـذکور اینجانب طی نامه شماره 17/9/820/70754 ـ 1396/8/10 مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان کردستان جهت بهره‌مندی از مزایای انشعاب برق رایگان به شرکت توزیع برق استان معرفی شدم که علیرغم ثبت نامه شماره 6606 ـ 1396/8/21 در دبیرخانه آن شرکت و پیگیری لازم متأسفانه به استناد بند 2ـ 5 ماده 2 بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزیر نیرو که برخلاف قانون ارائه خدمات انشعاب برق رایگان به جانبازان 25 درصد و بالاتر را مجاز نموده از ارائه خدمات به اینجانب استنکاف نموده لذا به ناچار جهت خرید انشعاب مجبور به پرداخت مبلغ 15/200/000 شده ام. لذا با عنایت به موارد معنونه فوق به‌دلیل مغایرت بخشنامه وزیر با جزء (ث) از ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه تقاضای ابطال بخشنامه به انضمام جبران کلیه خسارتهای ناشی از تأخیر در اجرای قانون و هزینه‌های دادرسی مورد استدعاست.»
متن مقرره مورد اعتراض به قرار زیر است:
«شرکت مادرتخصصی توانیر
با سلام
بدینوسیله ضوابط فروش انرژی و انشعاب برق و اعمال بخشودگی‌های مربوطه در سال 1396 به شرح زیر جهت ابلاغ به شرکتهای برق منطقه‌ای و شرکتهای توزیع نیروی برق اعلام می‌گردد. کلیه این شرکتها موظفند بار مالی ناشی از اعطای تخفیفات و بخشودگی‌ها و اجرای این ضوابط را جهت دریافت مابه التفاوت مطابق مفاد قانون حمایت از صنعت برق و سایر قوانین مرتبط به آن شرکت اعلام نمایند. مقتضی است با نظارت آن شرکت، نسبت به اجرای دقیق ضوابط اقدام گردد:
........
2ـ بخشودگی‌های هزینه برقراری انشعاب برق
.................
2ـ 5 ـ جانبازان با درصد جانبازی بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر، آزادگان و هر یک از اعضای خانواده معظم شهدا، اسرا و مفقودالاثرها (شامل همسر، فرزندان و والدین) معرفی شده از طرف بنیاد شهید و امور ایثارگران که فاقد مسکن یا دارای مسکن نامناسب می‌باشند به استناد تبصره‌های (1) و (2) ماده (3) و تبصره ذیل ماده (6) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران از پرداخت هزینه برقراری انشعاب برق (ستونهای یک و دو جدول شماره یک پیوست بخشنامه شماره 95/24728/20/100 ـ 1395/5/24) برای یک بار و یک واحد مسکونی تا حد کنتور 25 آمپر تک فاز در مناطق غیرگرمسیر و برای مناطق گرمسیر 25 آمپر سه فاز (مازاد به عهده متقاضی) معاف هستند. در خصوص جانبازان و آزادگان متوفای مشمول این بند که قبل از فوت از معافیت مذکور استفاده نکرده‌اند. این معافیت به همسران آنان که مسئولیت حضانت فرزندان جانباز و آزاده را عهده‌دار می‌باشند و یا به قیم قانونی به نام فرزندان آنان اعطا می‌گردد. ضمناً در خصوص جانبازان و آزادگان متأهل متوفی که دارای فرزند نباشند، معافیت مذکور به‌همسر آنان ارائه می‌گردد. فرزندان جانبازان هفتاد درصد (70%) و بالاتر فاقد مسکن در صورتی که قبلاً از زمین یا مسکن دولتی استفاده نکرده باشند، از این معافیت برخوردار می‌باشند.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت نیرو به موجب لایحه شماره 97/30223/410 ـ 1397/6/17 توضیح داده است که:
« قضات محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: دادخواست آقای خلیل کریمی مبنی بر تقاضای ابطال بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزیر نیرو
سلام علیکم
با احترام در خصوص دادخواست آقای خلیل کریمی مبنی بر تقاضای ابطال بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزیـر نیرو مـوضوع کلاسه پـرونده 9700998 و شمـاره بایگانی 53564 مـواردی را بـه شرح زیر بـه استحضار می‌رساند:
بر اساس بند «ث» ماده «88» قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف است طبق بودجه سنواتی به منظور حمایت و تجلیل از رشادتهای رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه دارند و جانبازان زیر بیست و پنج درصد (25%) جانبازی و آزادگان با کمتر از شش ماه سابقه اسارت و همسران و فرزندان آنان تسهیلات رفاهی، معیشتی، بهداشتی، درمانی و فرهنگی ارائه نماید. یکی از این تسهیلات، مطابق ردیف «5» بند مذکور، بهره‌مندی از انشعاب رایگان آب، فاضلاب، برق و گاز برای یک بار در یک واحد مسکونی می‌باشد. لذا با توجه به اینکه در ردیفهای بودجه سال 1396 اعتبار ویژه‌ای برای واگذاری انشعاب رایگان به جانبازان زیر بیست و پنج درصـد (25%) جـانبازی و آزادگـان بـا کمتر از شش مـاه سـابقه اسارت و همسران و فرزندان آنان در نظر گرفته نشده است و بر اساس بند «ث» ماده «7» قانون برنامه ششم توسعه، کلیه تصویب نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها که متضمن بار مالی باشد، در صورتی قابل طرح و تصویب و اجراء است که بار ناشی از آن قبلاً محاسبه و در قانون بوده کل کشور تأمین شده باشد و با عنایت به اینکه اقدام دستگاه اجرایی برخلاف این حکم، تعهد زائد به اعتبار محسوب می‌شود، لذا معافیت مذکور در بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 لحاظ نشده است .»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1398/2/10 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
بـه موجب بند (ث) مـاده 88 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مقرر شده: دولت مکلف است طبق بودجه سنواتی به منظور حمایت و تجلیل از رشادتهای رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه دارند و جانبازان زیر بیست و پنج درصد جانبازی و آزادگان با کمتر از شش ماه سابقه اسارت و همسران و فرزندان آنان، به ارائه برخی تسهیلات رفاهی، معیشتی، بهداشتی، درمانی و فرهنگی اقدام نماید که بهره‌مندی از انشعاب رایگان آب، فاضلاب، برق و گاز برای یک بار در یک واحد مسکونی از جمله موارد آن می‌باشد، بنابراین بند 2ـ 5 بخشنامه شماره 96/25805/30/100 ـ 1396/5/7 وزیر نیرو که بر اساس آن معافیت از پرداخت هزینه انشعاب برق به جانبازان با درصد جانبازی بیست و پنج درصد و بالاتر، آزادگان و خانواده معظم شهدا اختصاص یافته و رزمندگان دارای حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه و جانبازان زیر بیست و پنج درصد جانبازی را در شمول این معافیت قرار نداده، دامنه شمول حکم قانونگذار را محدود کرده است. به همین جهت بند 2ـ 5 بخشنامه مورد شکایت مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات وزارت نیرو وضع شده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی