مصوبه شورای رقابت در خصوص دستورالعمل تنظیم بازار پسماند
(تصمیم جلسه 464 شورای رقابت مورخ 1400/2/27)
شورای رقابت در جلسه مورخ 1400/2/27 به استناد بند (5) ماده (58) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی به دلیل انحصاری تشخیص دادن بازار پسماند در دو حوزه جمع‌آوری و دسترسی فعالان صنعت بازیافت به انواع پسماند قابل بازیافت، دستورالعمل تنظیم بازار پسماند را به شرح ذیل تصویب نمود.
ماده1) تعاریف: عبارات و اصطلاحاتی که در این دستورالعمل به کار رفته است دارای معانی مشروحه زیر می‌باشد:
الف) قانون: قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (مصوب 1386) با اصلاحات و الحاقات بعدی آن
ب) پسماند: به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته می‌شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولیدکننده زائد تلقی می‌شود.
ت) جمع‌آوری و حمل: کلیه فعالیت‌های خدماتی که با بکارگیری تجهیزات مختص حمل هر نوع ضایعات قابل بازیافت و پسماند در دوره‌های زمانی منظم، آنها را در مقیاس خرد جمع‌آوری و با استفاده یا بدون استفاده از ایستگاه‌های میانی، راهی واحدهای پردازش نماید.
ث) تفکیک: کلیه فعالیت‌های خدماتی یا داوطلبانه که به کمک آموزش‌های عمومی و افزایش مشارکت شهروندی با هدف به حداقل رساندن آغشتگی ضایعات قابل بازیافت و پسماند به آرودگی‌های یکدیگر موجب جداسازی آنها می‌گردد.
ج) بازیافت: فرآیندهای تبدیل ضایعات و پسماند به مواد یا انرژی قابل استفاده مجدد، که برخوردار از بهره اقتصادی بوده و در آنها ضایعات و پسماند پردازش یا اسقاط شده به محصولات واسطه یا نهایی مورد استفاده در حلقه‌های دیگر زنجیره ارزش (خارج از زنجیره مدیریت پسماند) تبدیل و بازچرخانی می‌شود.
ح) بازیابی و امحاء : کلیه روشهای از بین بردن یا کاهش خطرات ناشی از پسماندها و فرآیندهایی که به واسطه آنها در انتهای زنجیره در ازای دریافت تعرفه‌ای مشخص، دوره تجزیه‌پذیری طبیعی پسماند یا مشتقات آن با روشهای اصولی نظیر تولید کمپوست، هضم، تبدیل به انرژی، دفن بهداشتی و تصفیه شیرابه، بی‌خطرسازی و... کاهش می‌یابد.
ماده2) شهرداری‌های سراسر کشور با رعایت قوانین و مقررات مربوط مکلف‌اند در مرحله انتخاب یا صدور مجوز برای اشخاص حقیقی و حقوقی برای جمع‌آوری زباله و پسماند، با اعلام عمومی و اخذ پیشنهاد از سوی کلیه داوطلبین واجد شرایط به نحو رقابتی و با ضوابط قانونی مشخص اقدام و مجوز یا پروانه صادره را صرفاً در محدوده جغرافیایی و زمانی محدود و معین صادر نمایند. ضروری است کلیه مجوزهای صادره با ذکر جزئیات وظایف و تکالیف و محدوده مکانی و زمانی اشخاص دارای مجوز بصورت کاملاً واضح و شفاف اعلام عمومی شود.
ماده3) کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مجوز یا پروانه جمع‌آوری پسماند را کسب کرده‌اند مکلف‌اند مواد قابل بازیافت را تفکیک و بصورت قابل فروش و واگذاری، منحصراً از طریق سامانه‌های بورس کالا یا سامانه‌های دیگری که با همکاری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و اتحادیه صنایع بازیافت ایجاد می‌شود به طریق مزایده عمومی و رقابت‌آمیز به واحدهای دارای پروانه بازیافت عرضه نمایند.
ماده4) هرگونه واگذاری مجوز به اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از روشهای مذکور در ماده (2) همچنین هرگونه عرض مواد جمع‌آوری شده و قابل استفاده پسماند از سوی اشخاص دارای مجوز جمع‌آوری پسماند خارج از رویه مشروح در ماده (3) بعنوان رویه ضدرقابتی سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط توسط شورای رقابت رسیدگی خواهدشد. سایر تخلفات موضوع مواد فصل نهم قانون نیز حسب مورد توسط این شورا قابل رسیدگی می‌باشد.
ماده5) به منظور نظارت بر اجرای این مصوبه و ساماندهی سامانه‌های لازم کارگروهی متشکل از نمایندگان تام‌الاختیار مرکز ملی رقابت، وزارت کشور (سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور)، وزارت صمت، سازمان حفاظت محیط زیست، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران و اتحادیه صنایع بازیافت در مرکز ملی رقابت تشکیل و هر سه ماه یکبار گزارش اجرای دستورالعمل و پیشنهادات اصلاحی را در زمان مقتضی جهت اتخاذ تصمیم به شورای رقابت ارائه نماید.